Umumi Kelimesinin Anlamı ve Kökeni
'Umumi' kelimesi, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından 'genel' olarak tanımlanmaktadır. Arapça kökenli olan bu sözcük, dilimize Osmanlı Türkçesi döneminde girmiş ve günümüzde de yaygın olarak kullanılmaya devam etmektedir. Köken olarak Arapça 'âmme' (عامة) kelimesinden türemiş olup, 'herkese ait olan, genel' anlamını taşır.
Kullanım Alanları ve Örnekler
Umumi kelimesi, bağlamına göre farklı nüanslarda 'herkese açık', 'kamusal' veya 'ortak' gibi anlamlara gelir. Bu geniş anlam yelpazesi, kelimenin birçok alanda karşımıza çıkmasını sağlar:
- Umumi Mekânlar: Herkesin kullanımına açık olan yerleri ifade eder. Örneğin, kütüphaneler, parklar, toplu taşıma araçları ve devlet daireleri 'umumi mekânlar' olarak adlandırılır. Bu tür yerler, toplumun tüm kesimlerinin faydalanabileceği alanlardır.
- Umumi Hizmetler: Devlet veya kamu kurumları tarafından sunulan ve tüm vatandaşlara açık olan hizmetleri kapsar. Sağlık, eğitim ve güvenlik gibi temel hizmetler 'umumi hizmetler' kategorisine girer.
- Umumi Kurallar/Kanunlar: Toplumun tamamını ilgilendiren ve geçerliliği herkes için olan hukuki ve idari düzenlemeleri belirtir. Örneğin, 'umumi af' veya 'umumi tebliğ' gibi ifadeler bu kapsamda yer alır.
Ayrıca, Türkçede 'umumi' kelimesiyle kurulan bazı birleşik kelimeler ve terimler de bulunmaktadır:
- Umumi Af: Geniş kitleleri kapsayan genel bir af.
- Umumi Efkâr: Kamuoyu anlamına gelir.
- Umumi Heyet: Genel kurul veya genel heyet anlamında kullanılır.
- Umumi Kâtip: Genel sekreter karşılığıdır.
- Müddeiumumi: Savcı anlamına gelen eski bir terimdir.
Görüldüğü üzere, 'umumi' kelimesi, günlük yaşamdan resmi yazışmalara kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir ve 'genel' veya 'herkese açık' olma durumunu vurgular.