2828 Sayılı Kanunun Amacı ve Kapsamı
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu, Türkiye'de sosyal hizmetlerin temelini oluşturan önemli bir yasal düzenlemedir. Bu Kanunun temel amacı; korunmaya, bakıma veya yardıma ihtiyacı olan aile, çocuk, engelli, yaşlı ve diğer kişilere sunulan sosyal hizmetleri düzenlemek, bu hizmetleri yürüten teşkilatın kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları ile faaliyet ve gelirlerine ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.
Kanun, sosyal hizmetlerle ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişileri ve özel hukuk tüzel kişilerini kapsar. Ayrıca, sosyal hizmet kurum ve kuruluşlarında çalışan personeli ve sosyal hizmetlerden faydalanan veya faydalanacak durumda olan tüm bireyleri de içine alır.
Sosyal Hizmetlerin Temel İlkeleri
2828 sayılı Kanun, sosyal hizmetlerin sunumunda belirli temel ilkeleri esas alır:
- Hizmetler, Devletin denetim ve gözetiminde, sivil toplum kuruluşları ve halkın gönüllü katkılarıyla bir bütünlük içinde yürütülür.
- Sosyal hizmet programlarının uygulanmasında korunmaya ihtiyacı olan çocuk, engelli ve yaşlılara öncelik tanınır.
- Sosyal hizmetlerin yürütülmesi ve sunulmasında sınıf, ırk, dil, din, mezhep veya bölge farklılığı gözetilemez.
- Hizmet talebinin hizmet arzından fazla olması durumunda, öncelikler ihtiyacı olan olma derecesi ve başvuru veya tespit sırası esas alınarak belirlenir.
Korunmaya Muhtaç Bireyler ve İstihdam Hakkı
Kanun, özellikle korunmaya ihtiyacı olan çocukları detaylı bir şekilde tanımlar. Bu tanım; ana veya babasız, ana ve babasız, ana veya babası belli olmayan, ana veya babası tarafından terk edilen ya da ihmal edilip sosyal tehlikelere karşı savunmasız bırakılan çocukları içerir.
2828 sayılı Kanunun önemli bir diğer yönü ise, sosyal hizmet modellerinden yararlanan bireylere sağladığı istihdam hakkıdır. Özellikle Bakanlığa bağlı kuruluşlarda veya koruyucu aile yanında korunma ve bakım altında iken reşit olan gençlere istihdam hakkı sunulmaktadır. Bu kapsamda, belirli şartları taşıyan hak sahipleri kamu kurumlarında işe yerleştirilebilir ve işverenlere yönelik sigorta primi teşvikleri de bulunmaktadır.
Kanunun Tarihçesi ve Değişiklikler
2828 sayılı Kanun, 24 Mayıs 1983 tarihinde kabul edilmiş ve 27 Mayıs 1983 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Zaman içinde çeşitli değişikliklere uğramış, örneğin Kanunun adı “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” iken “Sosyal Hizmetler Kanunu” olarak değiştirilmiştir. Ayrıca, “özürlü” ibaresi “engelli” ve “muhtaç” ibaresi “ihtiyacı olan” şeklinde güncellenmiştir.
Bu Kanun, Türkiye'de sosyal devlet anlayışının önemli bir parçası olarak, dezavantajlı grupların topluma entegrasyonunu ve yaşam kalitelerinin artırılmasını hedeflemektedir.