Siyonizm ve Siyonist Kavramının Kökenleri
Siyonizm, Yahudi milliyetçiliğini temel alan ve tarihi İsrail Toprakları olarak tanımlanan bölgede bir Yahudi devletinin yeniden kurulmasını destekleyen ideolojik bir fikir hareketidir. Bu hareketin takipçilerine ise Siyonist denir. "Siyonizm" kelimesi, adını Yahudilerin kutsal metinlerinde Kudüs ve genel olarak İsrail Diyarı için kullanılan "Siyon" kelimesinden almaktadır.
Siyonizmin Ortaya Çıkışı ve Amaçları
Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da, artan antisemitizm dalgalarına ve Yahudi Aydınlanması (Haskala) hareketine bir yanıt olarak ulusal bir canlanma hareketi olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle Rusya İmparatorluğu'ndaki Yahudi karşıtı pogromlar, Yahudilerin ancak kendi devletlerinde güvende olabilecekleri fikrini tetiklemiştir.
Modern Siyonist hareketin kurucusu olarak Avusturyalı gazeteci Theodor Herzl kabul edilir. Herzl, 1896 yılında yayımladığı "Der Judenstaat" (Yahudi Devleti) adlı eserinde bağımsız bir Yahudi devletinin kurulması gerekliliğini savunmuş ve 1897'de Basel'de ilk Siyonist Kongresi'ni düzenlemiştir.
Siyonizmin temel amaçları şunlardır:
- Yahudi halkının tarihi anavatanı olan Filistin topraklarında bağımsız bir Yahudi devleti kurmak.
- Yahudilerin dünyanın çeşitli yerlerinde yaşadığı asimilasyon, zulüm ve antisemitizm karşısında kendi ulusal kimliklerini korumak ve siyasi olarak özgür olmak.
- Diasporada yaşayan Yahudilerin "atalarının topraklarına" geri dönmelerini (Aliyah) sağlamak.
Siyonizmin Gelişimi ve Günümüzdeki Yeri
1948'de İsrail Devleti'nin kurulmasıyla Siyonizmin öncelikli hedeflerinden biri gerçekleşmiştir. Bu tarihten sonra Siyonizm, öncelikle İsrail adına savunuculuk yapmayı, onun varlığına ve güvenliğine yönelik tehditleri ele almayı ve diasporadaki Yahudileri korumayı amaçlamıştır.
Siyonizm, tek bir standart ideolojiye dayanmaz; siyasi, dini, kültürel, işçi ve revizyonist Siyonizm gibi çeşitli akımları barındırır. Her Yahudi'nin Siyonist olmadığı, hatta Siyonizm karşıtı Yahudi gruplarının da bulunduğu unutulmamalıdır.