Haluj'un Kökeni ve Özellikleri
Haluj, Kafkasya kökenli, özellikle Çerkes mutfağının önemli ve geleneksel lezzetlerinden biridir. Halk arasında “Çerkes mantısı” olarak da bilinir. Bu doyurucu hamur işi, özel günlerde ve misafir ağırlamalarında sıkça sofralardaki yerini alır ve Çerkes kültürünün misafirperverliğini yansıtan bir yemek olarak kabul edilir.
Hazırlanışı
Haluj'un temelini, un, su ve tuzdan oluşan basit ama özenle hazırlanan bir hamur oluşturur. Bazı tariflerde hamura yumurta da eklenebilir. Hamur, kulak memesi kıvamından biraz daha sert olacak şekilde yoğrulur ve dinlenmeye bırakılır. Dinlenen hamur, mantı hamuruna benzer şekilde ince açılır ve genellikle su bardağı veya özel kalıplar yardımıyla yuvarlak parçalar halinde kesilir.
İç Harcı ve Şekillendirme
Haluj'un iç harcı yöreden yöreye veya tercihe göre değişiklik gösterebilir. En yaygın iç harç, haşlanmış ve ezilmiş patatesin kavrulmuş soğan, reyhan, tuz ve çeşitli baharatlarla harmanlanmasıyla hazırlanır. Bunun yanı sıra, Abaza peyniri ve fesleğen karışımıyla hazırlanan peynirli iç harç da oldukça popülerdir. Hazırlanan iç harç, kesilen hamur parçalarının ortasına konulur ve hamur yarım ay şeklinde kapatılarak kenarları sıkıca örülür veya bastırılarak yapıştırılır. Bu işlem, haşlama sırasında iç harcın dışarı çıkmasını engeller ve halujun formunu korumasını sağlar.
Pişirme ve Servis
Şekillendirilen halujlar, tuz ve az miktarda sıvı yağ eklenmiş kaynar suda haşlanır. Haşlama süresi genellikle 10-15 dakika civarındadır ve hamurların patlamamasına dikkat edilir. Pişen halujlar sudan kevgir yardımıyla dikkatlice alınır. Geleneksel olarak, üzerine kızdırılmış tereyağı ve kırmızı toz biber gezdirilerek servis edilir. Ayrıca, sarımsaklı yoğurt ile birlikte sunulması, halujun lezzetini tamamlayan vazgeçilmez bir eşlikçidir. Bazı bölgelerde ise sarımsaklı yoğurt yerine salçalı sos ile de servis edildiği görülür.