HPV (İnsan Papilloma Virüsü) Nedir?
HPV, Human Papilloma Virüsü'nün kısaltmasıdır ve insanlarda cilt ile mukoza zarlarını etkileyen bir virüs ailesidir. 100'den fazla tipi bulunan bu virüsün bazı türleri zararsızken, bazıları genital siğillere neden olabilirken, yüksek riskli tipleri rahim ağzı, anal, penis, vulva, vajinal, ağız ve boğaz kanserleri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle HPV tip 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin büyük çoğunluğundan sorumludur.
HPV Nasıl Bulaşır?
HPV, en yaygın olarak cinsel temas yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur. Vajinal, anal veya oral cinsel ilişki sırasında cilt temasıyla kolayca yayılır. Virüsün bulaşması için tam bir cinsel birleşme gerekmez; genital bölgeler arasındaki cilt teması da bulaşmaya neden olabilir. Nadiren de olsa, virüsle enfekte olmuş anneden bebeğe doğum sırasında (perinatal geçiş) bulaşma da mümkündür. Virüsü taşıyan kişi, herhangi bir belirti göstermese bile bulaştırıcı olabilir.
HPV Belirtileri Nelerdir?
HPV enfeksiyonu çoğu zaman belirti vermeden ilerler ve bağışıklık sistemi tarafından 1-2 yıl içinde vücuttan atılabilir. Ancak bazı durumlarda çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir:
- Genital Siğiller: En sık görülen belirti, genital bölgede, anüs çevresinde, penis, testis veya vulvada ortaya çıkan küçük, ağrısız, karnabahar benzeri siğillerdir.
- Hücresel Değişiklikler: Yüksek riskli HPV tipleri, özellikle kadınlarda rahim ağzında anormal hücresel değişikliklere yol açabilir. Bu değişiklikler genellikle Pap smear testi ile tespit edilir ve erken teşhis rahim ağzı kanserinin önlenmesi için hayati öneme sahiptir.
- Diğer Belirtiler: Erkeklerde kaşıntı, rahatsızlık veya anormal deri değişiklikleri görülebilir. Ağız ve boğazda siğiller veya yüksek riskli tiplerde orofaringeal kanser belirtileri (sürekli boğaz ağrısı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü) ortaya çıkabilir.
Korunma ve Tedavi Yöntemleri
HPV'den korunmak için çeşitli yöntemler mevcuttur:
- HPV Aşısı: Cinsel aktivite başlamadan önce yapılması önerilen HPV aşıları, rahim ağzı kanserine ve genital siğillere neden olan yaygın HPV tiplerine karşı etkili koruma sağlar.
- Prezervatif Kullanımı: Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak bulaşma riskini azaltır, ancak virüsün prezervatifin kapsamadığı cilt bölgelerinden de bulaşabileceği unutulmamalıdır.
- Düzenli Tarama Testleri: Özellikle kadınlar için düzenli Pap smear ve HPV DNA testleri, rahim ağzındaki anormal hücre değişikliklerinin erken teşhisi için kritik öneme sahiptir.
HPV virüsünün kendisi için kesin bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi, virüsün neden olduğu lezyonların ve potansiyel kanser riskinin yönetilmesine odaklanır. Genital siğiller topikal kremler, dondurma (kriyoterapi), lazer veya cerrahi yöntemlerle çıkarılabilir. Kanser öncesi lezyonlar tespit edildiğinde, cerrahi olarak çıkarılarak kanser riski azaltılır. Güçlü bir bağışıklık sistemi, virüsün vücuttan atılmasında önemli rol oynar.