Serviks Nedir?
Serviks, kadın üreme sisteminde rahmin alt kısmında yer alan ve rahim ile vajinayı birbirine bağlayan silindirik yapıdır. Halk arasında “rahim ağzı” olarak da bilinir. Genellikle 2-3 cm uzunluğunda olan serviks, hamilelik gibi durumlarda şekil ve boyut değiştirebilir.
Serviksin Anatomisi ve Yapısı
Serviks, rahmin alt bölümünü oluşturur ve ortasında “servikal kanal” adı verilen dar bir geçit bulunur. Bu kanal, rahmin iç boşluğunu (internal os) vajinaya (eksternal os) bağlar. Serviksin vajinaya açılan kısmı ekzoserviks, rahme yakın olan iç kısmı ise endoserviks olarak adlandırılır. Serviks, önde mesane, arkada ise rektum ile yakın komşuluk içindedir.
Serviksin Temel Görevleri
Serviks, kadın sağlığı ve üreme fonksiyonları açısından hayati öneme sahip çeşitli görevler üstlenir:
- Geçiş Yolu Sağlama: Sıvıların, özellikle adet kanının rahimden vajinaya akışına izin verir. Aynı zamanda spermlerin rahme ulaşması için bir geçit görevi görür.
- Koruma: Gebelik sırasında rahmi ve fetüsü enfeksiyonlara karşı koruyan bir bariyer görevi görür.
- Servikal Mukus Üretimi: Serviksteki salgı bezleri, döngüye göre değişen özellikte servikal mukus üretir. Bu mukus, yumurtlama döneminde spermlerin hayatta kalmasını ve yumurtaya ulaşmasını kolaylaştırırken, diğer dönemlerde spermlerin geçişini engelleyebilir.
- Doğumda Rolü: Doğum sırasında serviks incelir ve genişleyerek bebeğin doğum kanalından geçişine olanak tanır.
- Doğurganlık Göstergesi: Serviksin konumu ve dokusundaki değişiklikler, bir kadının doğurganlık dönemleri hakkında önemli ipuçları verebilir.
Serviks ve Kadın Sağlığı
Serviks, çeşitli hastalıklara açık bir bölge olabilir. Özellikle rahim ağzı kanseri, serviksin hücre yapısındaki anormal değişiklikler sonucu gelişen önemli bir sağlık sorunudur. Rahim ağzı kanserinin neredeyse tüm vakalarından Human Papilloma Virüsü (HPV) sorumludur.
Erken evrelerde genellikle belirti vermeyen rahim ağzı kanserinin teşhisinde düzenli tarama testleri büyük önem taşır. “Pap Smear” veya “Smear testi” adı verilen bu tarama, serviksteki anormal hücre değişikliklerini kanserli hale gelmeden önce tespit etmeyi sağlar. Ayrıca, HPV aşısı, rahim ağzı kanserine karşı korunmada etkili bir yöntemdir.
Serviks sağlığının korunması için düzenli jinekolojik muayeneler ve tarama testleri hayati öneme sahiptir.