Ekvator Çizgisi Nedir?
Ekvator veya eşlek, Dünya'yı kuzey ve güney yarımküreleri birbirinden ayıran hayali dairesel hattır. Kuzey ve güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen bu çizginin enlemi tanım gereği 0°'dir. Dünya'nın çevresindeki en uzun paralel daire olup, yerkürenin Ekvator uzunluğu yaklaşık 40.076,4 kilometredir.
Ekvator'un Coğrafi Özellikleri
- Paralel Dairelerin Başlangıcı: Ekvator, paralel (enlem) dairelerinin başlangıcıdır ve dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit yarım küreye ayırır.
- Dönüş Hızı ve Yerçekimi: Dünya'nın eksen çevresindeki dönüş hızı Ekvator'da en fazladır, yaklaşık 1670 km/saat civarındadır. Bu nedenle yerçekiminin en az olduğu yerlerden biridir.
- Güneş Işınları: Ekvator üzerinde güneş ışınları yıl içinde iki kez, 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde dik açıyla düşer. Bu durum, Ekvatoral bölgelerde belirgin kış ve yaz mevsimlerinin yaşanmamasına neden olur; bunun yerine yıl boyunca bol yağmurlu ve az yağmurlu dönemler görülür.
- Gece ve Gündüz Süreleri: Ekvator üzerinde yıl boyunca gece ve gündüz süreleri birbirine eşit ve 12'şer saattir.
- Yüksek Konum: Dünya'nın şeklinden dolayı Ekvator çizgisi, gökyüzüne en yakın noktadır. Aynı zamanda deniz seviyesinin, Dünya'nın çekirdeğinden en uzak noktası yine Ekvator çizgisidir.
- Meridyen Uzaklığı: Ekvator üzerinde meridyenlerin (boylamların) birbirlerine uzaklığı eşit ve 111 kilometredir.
- İklim Kuşağı: Yıl boyunca sıcak olduğundan, Ekvator termik alçak basınç kuşağı olarak bilinir.
Ekvator Çizgisinin Geçtiği Ülkeler
Ekvator çizgisi, üç farklı kıtada toplamda 13 ülkenin topraklarından veya karasularından geçer. Bu ülkeler şunlardır:
- Afrika: Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Uganda, Kenya, Somali, São Tomé ve Príncipe.
- Asya: Maldivler, Endonezya, Kiribati.
- Güney Amerika: Ekvador, Kolombiya, Brezilya.
Ekvator çizgisi, gezegenimizin coğrafi yapısını anlamak ve iklim kuşaklarını belirlemek açısından büyük önem taşır. Bu hayali çizgi, Dünya üzerindeki yaşamın çeşitliliğini ve doğal olayların dağılımını etkileyen temel faktörlerden biridir.