USG (Ultrasonografi) Nedir?
USG, tıp dilinde ultrasonografi olarak bilinen, yüksek frekanslı ses dalgaları aracılığıyla vücudun iç yapılarının gerçek zamanlı görüntülenmesini sağlayan non-invaziv (girişimsel olmayan) bir tıbbi görüntüleme tekniğidir. İnsan kulağının duyamayacağı kadar yüksek frekanstaki ses dalgaları kullanıldığı için radyasyon (X ışınları) içermez. Bu özelliği sayesinde, özellikle hamilelik takibi, bebek ve çocuk hastalıkları gibi durumlarda güvenle tercih edilen bir yöntemdir.
USG Nasıl Çalışır?
Ultrasonografi, yarasaların veya yunusların yön bulmak için kullandığı ekolokasyon prensibine benzer bir mantıkla çalışır. İşlemin temelinde 'transdüser' veya 'prob' adı verilen küçük bir cihaz bulunur.
- Prob, elektrik enerjisini ses dalgalarına dönüştüren piezoelektrik kristaller içerir ve bu dalgaları vücuda gönderir.
- Ses dalgaları, vücut içindeki farklı yoğunluktaki doku ve organlara çarparak geri yansır (yankı oluşturur).
- Geri dönen yankılar, aynı prob tarafından algılanır ve tekrar elektrik sinyallerine çevrilir.
- Bu sinyaller, bir bilgisayar tarafından işlenerek monitörde gerçek zamanlı görüntülere (sonogram) dönüştürülür.
İşlem sırasında, ses dalgalarının daha iyi iletilmesi ve hava boşluklarının engellenmesi için cilde özel bir jel sürülür.
USG Hangi Durumlarda Kullanılır?
USG, birçok hastalığın tanı ve takibinde, iç organların yapısını ve işlevlerini değerlendirmede yaygın olarak kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
- Gebelik Takibi: Bebeğin büyüme ve gelişimini izlemek, pozisyonunu belirlemek, çoğul gebelikleri ve olası anormallikleri tespit etmek için kullanılır.
- Karın İçi Organların Değerlendirilmesi (Abdominal Ultrason): Karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak, böbrekler gibi organlardaki taş, kist, tümör, iltihaplanma veya büyüme gibi durumların teşhisinde etkilidir.
- Pelvik Ultrason: Kadınlarda rahim, yumurtalıklar, mesane; erkeklerde ise prostat ve seminal veziküllerin incelenmesinde kullanılır.
- Renkli Doppler Ultrason: Kan damarlarındaki kan akışının hızını, yönünü ve olası tıkanıklıkları, daralmaları veya pıhtıları değerlendirmek için kullanılır.
- Meme Ultrasonu: Memedeki kitle, ağrı veya akıntı gibi şikayetlerin değerlendirilmesinde, mamografi ile birlikte tarama amaçlı kullanılabilir.
- Ekokardiyografi (EKO): Kalp ve ana damarların değerlendirilmesinde kullanılan bir ultrason türüdür.
USG'nin Avantajları Nelerdir?
Ultrasonografinin diğer görüntüleme yöntemlerine göre birçok avantajı bulunmaktadır:
- Radyasyon içermez, bu nedenle hamileler, bebekler ve çocuklar için güvenlidir.
- Non-invaziv ve genellikle ağrısız bir işlemdir.
- Gerçek zamanlı görüntüleme imkanı sunar, bu da organların hareketini ve kan akışını gözlemlemeyi sağlar.
- Hızlı, ekonomik ve kolay erişilebilir bir tanı aracıdır.
- Yumuşak dokuların görüntülenmesinde oldukça etkilidir.