Tereke Nedir?
Tereke, bir kişinin vefatıyla birlikte geride bıraktığı, devir ve intikal edebilen tüm özel hukuk ilişkilerini kapsayan malvarlığı değerlerinin bütünüdür. Bu kapsamda, mirasbırakanın taşınır ve taşınmaz malları, banka hesapları, alacakları, sigorta poliçeleri, emeklilik hakları gibi aktif değerler ile borçları ve masrafları gibi pasif değerler terekeyi oluşturur. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar ise terekeye dahil edilmez.
Tereke Davası Neden Açılır?
Tereke tespiti davası, mirasbırakanın ölümünden sonra mirasçıların, ölenin malvarlığı ve borçları hakkında tam bilgi sahibi olmaması durumunda açılan bir dava türüdür. Bu davanın temel amacı, tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine geçmesini sağlamak üzere tüm önlemlerin alınmasıdır.
- Mirasçıların hak kayıplarına uğramasını engellemek.
- Mirasın adil bir şekilde paylaştırılmasına olanak tanımak.
- Olası anlaşmazlıkları önlemek ve terekenin güvence altına alınmasını sağlamak.
- Mirasbırakanın borçlarının belirlenmesi ve ödeme sürecine referans oluşturmak.
- Terekeye ait tüm taşınır ve taşınmaz malları, banka hesaplarını, alacakları ve borçları tespit ederek hukuki süreci güvence altına almak.
Bu dava, delil tespiti niteliğinde olup, mirasın dağıtımı konusunda doğrudan bir hüküm içermez; yalnızca terekenin içeriğini belirler.
Tereke Davasını Kimler Açabilir?
Tereke tespiti davasını, mirasbırakanın yasal veya atanmış mirasçılarından herhangi biri açabilir. Tek bir mirasçının dava açması yeterlidir ve davanın sonucu tüm mirasçılar için geçerli olur. Ayrıca, mirasbırakanın alacaklıları veya mirasçıların alacaklıları da gerekli durumlarda bu davayı açma imkanına sahiptir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tereke tespiti davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise mirasbırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesidir. Eğer mirasbırakanın son yerleşim yeri yurt dışında ise, Türkiye'de malvarlığı bulunan yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi yetkili olacaktır.
Dava Süreci ve Talep Edilebilecekler
Mahkeme, terekenin tespiti sürecinde çeşitli adımlar izler:
- Resmi kurumlardan (tapu, bankalar vb.) mirasbırakanın taşınır ve taşınmaz tüm malvarlığına ilişkin bilgi istenir.
- Mirasçılardan ve tereke mallarını elinde bulunduran kişilerden bilgi alınır.
- Gerekli durumlarda bilirkişi incelemesi ve keşif yapılır.
- Tespit edilen malvarlığı unsurları deftere geçirilir.
- Muhafazası mümkün olmayan mallar satılarak paraya çevrilebilir; para ve döviz gibi değerler bankaya yatırılır; altın gibi ziynet eşyaları mahkeme kasasına alınır; diğer eşyalar ise yediemine teslim edilebilir.
Dava dilekçesinde, mirasçıların haklarını korumaya yönelik tüm taleplerin eksiksiz bir şekilde yer alması büyük önem taşır.
Zamanaşımı ve Süre
Tereke tespiti davası, mirasbırakanın ölüm anından itibaren herhangi bir hak düşürücü süreye veya zamanaşımına tabi değildir; her zaman açılabilir. Ancak, hak kayıplarını önlemek ve sürecin karmaşıklaşmasını engellemek adına davanın mümkün olan en kısa sürede açılması tavsiye edilir. Davanın süresi, terekenin karmaşıklığına ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak genellikle 1 ila 2 yıl arasında değişebilir.