Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Nedir?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Türkiye'de mevcut Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan emeklilik sistemine ek olarak tasarlanmış, ikinci basamak bir emeklilik modelidir. Bu sistemin temel amacı, çalışanların emeklilik dönemlerinde yaşayabilecekleri gelir kaybını telafi etmek, çalışma hayatları boyunca sahip oldukları yaşam standartlarını korumak ve hane halkı tasarruf oranlarını artırmaktır.
TES Nasıl Çalışır?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, çalışan, işveren ve devlet katkıları üzerine kurulu bir yapıya sahiptir. İşleyiş mekanizması şu şekildedir:
- Çalışan Katkısı: Çalışanlar, brüt maaşlarının belirli bir oranını TES'e prim olarak öderler. Bu miktar, bireyin kişisel hesabında birikir.
- İşveren Katkısı: İşverenler de çalışanlarının ödediği bu primlere eşdeğer bir katkıyı çalışanların TES hesaplarına yatırır.
- Devlet Katkısı: Devlet, çalışanların yatırdığı primlerin belirli bir yüzdesi kadar ek katkı sağlar.
Bu katkılar, çalışanın seçtiği emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir ve birikimler zamanla büyür.
TES'in Amaçları ve Faydaları
TES, hem bireyler hem de ülke ekonomisi için önemli avantajlar sunar:
- Ek Gelir İmkanı: Emeklilikte SGK maaşına ek olarak ikinci bir gelir kaynağı sağlayarak finansal güvenliği artırır.
- Yaşam Standardını Koruma: Çalışma dönemindeki yaşam standartlarının emeklilikte de sürdürülmesine yardımcı olur.
- Tasarruf Oranını Artırma: Hane halkının tasarruflarını artırarak ülke ekonomisine uzun vadeli faydalar sağlar.
- Fon Seçme Özgürlüğü: Katılımcılar, birikimlerinin hangi fonlarda değerlendirileceği konusunda söz sahibi olabilirler.
Kıdem Tazminatı ile İlişkisi
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'ne geçiş sürecinde, çalışanların geçmiş dönemlere ait kıdem tazminatı hakları korunmaktadır. Yeni sistemde, kıdem tazminatının bir kısmı (örneğin brüt ücretin %5,33'ü) geleneksel kıdem tazminatı olarak kalırken, bir kısmı (örneğin %3'ü işveren katkısı olarak) çalışanın bireysel fon hesabına aktarılır. Bu sayede, çalışanlar mevcut haklarını korurken, emeklilik dönemine yönelik işveren katkısı elde etmiş olurlar.
Uygulama Takvimi ve Kapsamı
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin 2025 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girmesi planlanmaktadır. Sistem, Türkiye'deki tüm özel sektör çalışanlarını kapsaması öngörülmektedir. Başlangıçta tüm çalışanlar karma TES'e dahil olacak, daha sonra dileyen kişiler isteğe bağlı TES'e geçiş yapabilecektir. TES'ten emekli olabilmek için genellikle en az 10 yıl prim ödemek ve 60 yaşını doldurmak gerekmektedir.