Günümüz dijital çağında sıkça karşılaştığımız "stalk" kelimesi, İngilizce kökenli olup, Türkçeye "gizlice takip etmek" veya "sinsice izlemek" olarak çevrilebilir. Özellikle sosyal medya platformlarında, bir kişinin paylaşımlarını, hikayelerini, beğenilerini ve yorumlarını gizlice incelemek, genel anlamda "stalk yapmak" olarak adlandırılır. Bu eylemi gerçekleştiren kişiye ise "stalker" denir. Başlangıçta masum bir merak gibi görünse de, bu davranışın daha ciddi ve rahatsız edici bir boyutu olan "ısrarlı takip" (stalking) kavramı da bulunmaktadır.
Israrlı Takip (Stalking) Nedir?
Israrlı takip, bir kişiye yönelik, istenmeyen ve tekrarlayıcı nitelikteki gözetleme veya temas kurma eylemleridir. Bu davranışlar, mağdurda korku, ciddi huzursuzluk veya güvenlik endişesi yaratacak boyuta ulaştığında hukuki bir suç teşkil eder. Israrlı takip, tek bir olaydan ziyade, zaman içinde tekrarlanan bir dizi eylemi içerir.
Stalking Davranışları ve Türleri
Stalkerlar, mağdurlarını takip etmek için çeşitli yöntemler kullanabilirler. Bu davranışlar şunları içerebilir:
- İstenmeyen telefon aramaları, mesajlar veya sosyal medya üzerinden iletişim kurma.
- Mağdurun veya ailesinin/arkadaşlarının bulunduğu yerlere gitme, fiziksel olarak takip etme.
- İstenmeyen hediyeler gönderme.
- Mağdurun hareketlerini izleme, gözetleme.
- Mülküne zarar verme veya tehdit etme.
- Mağdur hakkında dedikodu yayma veya kişisel bilgilerini paylaşma.
Stalking, fiziksel takibin yanı sıra, teknolojinin kullanıldığı "siber stalking" şeklinde de ortaya çıkabilir. Siber stalking, internet ve diğer elektronik araçlar (e-posta, mesaj, sosyal medya, GPS, casus yazılımlar) aracılığıyla bir kişiyi taciz etmek ve korkutmak anlamına gelir.
Psikolojik Etkileri
Israrlı takip, mağdurlar üzerinde derin psikolojik etkiler bırakabilir. Mağdurlar genellikle duygusal işkence, aşırı kaygı, korku ve kendi iyilikleri için endişe duyarlar. Bu durum, mağdurun hayat kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Stalk yapan kişilerde ise kişilik bozuklukları, depresyon veya erotomani gibi psikolojik sorunlar gözlemlenebilir.
Türkiye'de Yasal Durumu
Türkiye'de ısrarlı takip (stalking), 27 Mayıs 2022 tarihinde Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle suç olarak tanımlanmıştır. Türk Ceza Kanunu'nun 123/A maddesine göre, bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya da kendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olan ısrarlı takip eylemini gerçekleştiren faile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilebilir. Suçun çocuğa, ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi, mağdurun okulunu, iş yerini veya konutunu değiştirmesine neden olması gibi ağırlaştırıcı hallerde ise ceza bir yıldan üç yıla kadar hapis olarak artırılabilir. Bu düzenleme, mağdurların korunması ve ısrarlı takip davranışlarının önlenmesi açısından önemli bir adımdır.