Sistit, tıp dilinde mesane iltihabı olarak da bilinen yaygın bir sağlık sorunudur. İdrar kesesinin (mesanenin) iltihaplanması durumunu ifade eder. Bu iltihaplanma genellikle enfeksiyonlardan kaynaklanır, ancak enfeksiyon dışı nedenleri de olabilir. Sistit, özellikle kadınlarda daha sık görülür, ancak her yaş ve cinsiyetten insanı etkileyebilir.
Sistit Neden Olur?
Sistitin en yaygın nedeni, idrar yolundan mesaneye giren bakterilerdir. Bu bakteriler genellikle bağırsaklarda bulunan Escherichia coli (E. coli) türüdür. Kadınlarda üretra (idrar kanalı) daha kısa olduğu için bakterilerin mesaneye ulaşması daha kolaydır. Sistitin başlıca nedenleri şunlardır:
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: En sık görülen nedendir. Tuvalet hijyenine dikkat edilmemesi, cinsel ilişki sonrası yeterli temizliğin yapılmaması gibi durumlar enfeksiyon riskini artırabilir.
- Cinsel Aktivite: Cinsel ilişki sırasında bakterilerin üretraya girmesi riski artırabilir.
- Hijyen Eksikliği: Özellikle kadınlarda anal bölge temizliğinin önden arkaya doğru yapılması, bakterilerin üretraya bulaşmasını önlemeye yardımcı olur.
- Bazı Tıbbi Durumlar: Diyabet gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar sistit riskini artırabilir.
- İdrar Tutma Alışkanlığı: Uzun süre idrarı tutmak, mesanede bakteri üremesi için uygun bir ortam yaratabilir.
- Kimyasal Tahriş: Bazı kadın hijyen ürünleri, sperm öldürücüler veya banyo köpükleri mesaneyi tahriş ederek sistite yol açabilir.
- Radyoterapi veya Kemoterapi: Bu tedaviler mesanede iltihaplanmaya neden olabilir.
Sistit Belirtileri Nelerdir?
Sistit belirtileri genellikle ani başlar ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Sık İdrara Çıkma İhtiyacı: Az miktarda idrar olsa bile sürekli tuvalete gitme isteği.
- İdrar Yaparken Yanma veya Sızı: Özellikle idrarın sonlarına doğru hissedilen rahatsızlık.
- İdrar Yaparken Ağrı: Karın alt bölgesinde veya pelvik bölgede hissedilen ağrı.
- İdrarda Kan Görülmesi (Hematuri): İdrarın pembe, kırmızı veya kahverengi görünmesi.
- Bulanık veya Kötü Kokulu İdrar: İdrarın normalden farklı görünmesi veya kokması.
- Mesanede Baskı Hissi: Mesanenin tam boşalmadığı hissi.
Bazı durumlarda, özellikle enfeksiyon böbreklere yayılırsa, ateş, titreme, sırt ağrısı gibi daha ciddi belirtiler de görülebilir. Bu durumda acil tıbbi yardım almak önemlidir.
Sistit Nasıl Teşhis Edilir ve Tedavi Edilir?
Sistit teşhisi genellikle hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve idrar tahlili ile konulur. İdrar tahlili, idrarda bakteri, beyaz kan hücreleri veya kırmızı kan hücrelerinin varlığını göstererek enfeksiyonun varlığını doğrular. Gerekirse idrar kültürü de istenebilir.
Sistitin tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir. Bakteriyel sistitlerde en yaygın tedavi yöntemi antibiyotiklerdir. Doktorunuz, enfeksiyonun türüne ve şiddetine göre uygun antibiyotiği reçete edecektir. Tedavi süresince bol sıvı tüketmek, idrarı tutmamak ve hijyen kurallarına dikkat etmek iyileşme sürecini destekler.
Ağrıyı hafifletmek için doktorunuz ağrı kesici ilaçlar da önerebilir. Kimyasal tahrişe bağlı sistitlerde ise tahrişe neden olan ürünlerden kaçınmak ve bol su içmek genellikle yeterli olur.
Önemli Not: Sistit belirtileri yaşıyorsanız, kendi kendinize teşhis ve tedavi uygulamak yerine mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmanız önerilir. Doğru teşhis ve uygun tedavi, komplikasyonları önlemek ve hızlı iyileşme sağlamak için kritiktir.