Kronik Sistit Nedir?
Sistit, idrar kesesinin (mesane) iltihaplanmasıdır. Akut sistit genellikle ani başlayan ve bakteriyel enfeksiyonlara bağlı gelişen bir durumken, kronik sistit, sistit ataklarının sık sık tekrarlaması veya belirtilerin uzun süre devam etmesi olarak tanımlanır. Yılda üçten fazla veya altı ayda iki veya üzerinde mesane enfeksiyonu geçiren kişilerde kronik veya tekrarlayan sistit olduğu kabul edilebilir. Bu durum, hastalar için uzun süreli bir rahatsızlık dönemi yaratabilir ve tedavi seçenekleri her zaman yüz güldürücü olmayabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Kronik sistitin belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte, genellikle şunları içerir:
- Sık idrara çıkma: Gün içinde normalden daha fazla tuvalete gitme ihtiyacı.
- Ani sıkışma hissi: İdrar yapma isteğinin aniden ve şiddetli bir şekilde gelmesi.
- İdrar yaparken yanma ve ağrı: İdrar sırasında hissedilen rahatsızlık, acı veya yanma.
- Mesanede basınç veya ağrı: Alt karın bölgesinde sürekli bir rahatsızlık, basınç veya ağırlık hissi.
- İdrar yaptıktan sonra rahatlamama: Mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi.
- İdrarda kan görülmesi (hematüri): İdrarın renginde değişiklik veya mikroskobik kan varlığı.
- Belde ağrı: Böbreklerin olduğu bölgede hafif veya orta şiddette ağrı hissedilmesi.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Kronik sistitin nedenleri çeşitlilik gösterebilir. En yaygın nedenlerden biri bakteriyel enfeksiyonlardır. Özellikle Escherichia coli (E.coli) bakterisi, idrar yolu enfeksiyonlarının büyük bir kısmından sorumludur. Bu bakteriler genellikle bağırsaktan idrar yoluna geçerek enfeksiyona yol açar.
Kadınlarda kronik sistitin daha sık görülmesinin bazı nedenleri vardır:
- Kısa üretra: Kadınlarda idrar kanalının (üretra) kısa olması, bakterilerin mesaneye ulaşmasını kolaylaştırır.
- Anatomik yakınlık: Üretranın anüse yakın olması, bakterilerin bulaşma riskini artırır.
- Cinsel aktivite: Cinsel ilişki sonrası tahriş ve bakteri geçişi riski.
- Menopoz: Östrojen hormonundaki azalma, idrar yolu enfeksiyonlarına zemin hazırlayabilir.
- Mesane prolapsusu: Mesanenin sarkması ve tam boşalamaması.
Bakteriyel olmayan nedenler de kronik sistite yol açabilir. Örneğin, interstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu), enfeksiyon belirtisi olmamasına rağmen mesane duvarında tahriş ve iltihaplanmaların görüldüğü kronik bir durumdur. Ayrıca, üriner sistem taşları, mesanenin tam boşaltılamaması, bazı ilaçlar (kemoterapi gibi) veya radyasyon tedavisi de kronik sistite neden olabilir.
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Kronik sistit tanısı, hastanın şikayetleri, fiziksel muayene ve çeşitli laboratuvar testleri ile konulur. İdrar tahlili ve idrar kültürü, enfeksiyonun varlığını ve etken bakteriyi belirlemek için önemlidir. Ancak kronik sistit vakalarında idrar testlerinde her zaman belirgin bulgular olmayabilir.
Tedavi, altta yatan nedene göre değişiklik gösterir. Bakteriyel enfeksiyonlara bağlı kronik sistitte genellikle uzun süreli veya tekrarlayan antibiyotik tedavileri uygulanır. Tedaviye dirençli durumlarda veya tekrarlayan enfeksiyonlarda, sistitin nedenini araştırmak ve buna yönelik özel tedaviler uygulamak önemlidir.
Diğer tedavi yaklaşımları şunları içerebilir:
- Mesane yıkaması: Mesanenin ilaçlı sıvılarla yıkanması.
- Vajinal tedavi: Vajinal enfeksiyonların sistit ile birlikte tedavi edilmesi.
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Bol sıvı alımı, idrarı uzun süre tutmama, doğru hijyen alışkanlıkları.
- Diyet düzenlemeleri: Bazı gıdaların (çay, kahve, asitli gıdalar) kısıtlanması.
- Altta yatan nedenlerin tedavisi: Üriner sistem taşları veya mesane sarkması gibi durumların düzeltilmesi.
Menopoz dönemindeki kadınlarda östrojen içeren kremler de faydalı olabilir. İnterstisyel sistit gibi bakteriyel olmayan kronik sistit türlerinde ise tedavi yaklaşımları farklılık gösterir ve semptomları yönetmeye odaklanır.