Gebelik Yaşına Göre Küçük (SGA) Nedir?
Tıpta “SGA” kısaltması, en yaygın olarak “Small for Gestational Age” yani “Gebelik Yaşına Göre Küçük” anlamına gelir. Bu terim, doğum ağırlığı ve/veya boyu, gebelik yaşına göre beklenen değerden düşük olan yenidoğan bebekleri tanımlamak için kullanılır . Genellikle, aynı gebelik haftasındaki bebeklerin %10'luk diliminin altında kalan veya ortalamanın iki standart sapma altında (yaklaşık 3. persentil) olan bebekler SGA olarak kabul edilir .
SGA bebekler hem zamanında (term) hem de erken (preterm) doğmuş olabilirler . Gebelikte yetersiz büyüme, fetüse besin ve oksijen geçişinin azalması gibi sorunlara işaret edebilir. Bu durum, doktorların bazen erken doğumu önermesine yol açabilir .
SGA Nedenleri ve Sonuçları
SGA durumunun çeşitli nedenleri olabilir. Bunlar başlıca üç mekanizma altında incelenebilir:
- Anneye Bağlı Sebepler: Annenin sigara içmesi, yetersiz beslenme, preeklampsi veya eklampsi gibi kronik tıbbi durumlar SGA riskini artırabilir .
- Plasenta Bozuklukları: Plasentanın işlev bozuklukları, bebeğe yeterli besin ve oksijen ulaşmasını engelleyebilir .
- Bebeğe Ait Faktörler: Bazı genetik hastalıklar, doğumsal anomaliler veya gebelikte geçirilen enfeksiyonlar (kızamıkçık, toksoplazmoz gibi) bebeğin büyümesini olumsuz etkileyebilir .
SGA doğan bebeklerin çoğu, genellikle 2-4 yaşlarına kadar büyüme eğrisinde normal bir noktaya ulaşarak yaşıtlarını yakalar . Ancak, boyu 2-4 yaşlarında hala 3. persentilin altında kalan SGA doğumlu bebeklerin, ileri yaşlarda da kısa kalma riski daha yüksektir . Bu tür durumlarda, çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından takip ve değerlendirme önemlidir .
Sübjektif Global Değerlendirme (SGA) Nedir?
Tıpta SGA kısaltmasının bir diğer anlamı ise “Sübjektif Global Değerlendirme”dir. Bu, hastaların beslenme durumunu değerlendirmek ve malnütrisyonu (yetersiz beslenme) teşhis etmek için kullanılan, kolay uygulanabilen, düşük maliyetli ve güvenilir bir klinik yöntemdir . SGA, malnütrisyon tanısı için altın standart olarak kabul edilmektedir .
Değerlendirme Süreci
Sübjektif Global Değerlendirme, hastanın öyküsü ve fizik muayene bulgularına dayanarak beslenme durumunu değerlendirir . Bu değerlendirme genellikle dört ana bölümden oluşur:
- Kilo kaybı ve diyet alım hikayesi .
- Gastrointestinal (GİS) semptomlar .
- Fonksiyonel kapasite ve metabolik gereksinim .
- Fizik muayene bulguları (kas kaybı, yağ kaybı, ödem gibi) .
Elde edilen bilgiler analiz edildikten sonra, hastanın beslenme durumu A (iyi beslenmiş), B (orta derecede malnütrisyon) veya C (ağır derecede malnütrisyon) olarak skorlanır . Bu yöntem, özellikle onkoloji hastaları gibi malnütrisyon riski yüksek gruplarda beslenme desteği ihtiyacını belirlemede önemli bir araçtır .