Orhan Kemal'in Asıl Kimliği
Türk edebiyatının "toplumcu gerçekçi" akımının önde gelen temsilcilerinden Orhan Kemal, eserleriyle geniş kitlelere ulaşmış, Anadolu insanının ve özellikle işçi sınıfının yaşam mücadelesini kaleme almıştır. Ancak pek çok okuyucu, yazarın kullandığı bu ismin bir takma ad olduğunu ve gerçek soyadının ne olduğunu merak etmektedir.
Orhan Kemal'in asıl adı Mehmet Raşit Öğütçü'dür. Yazar, 15 Eylül 1914 tarihinde Adana'nın Ceyhan ilçesinde dünyaya gelmiştir. Babası, Birinci Büyük Millet Meclisi'nde Kastamonu milletvekilliği ve Adliye Bakanlığı yapmış Abdülkadir Kemali Bey, annesi ise ilkokul öğretmeni Azime Hanım'dır.
Neden 'Orhan Kemal' Adını Kullandı?
Mehmet Raşit Öğütçü, yazı hayatına farklı takma adlarla başlamıştır. İlk şiirlerini 1939'da "Reşat Kemal" takma adıyla yayımlamıştır. Daha sonra "Raşit Kemalî" ve "Orhan Raşit" gibi isimleri de kullanmıştır. "Orhan Kemal" adını ise ilk kez 1943 yılında İkdam gazetesinde yayımlanan "Asma Çubuğu" adlı öyküsünde kullanmış ve bu isimle tanınmıştır.
Yazarın bu takma adı tercih etmesinin kesin nedeni hakkında net bir bilgi bulunmamakla birlikte, edebiyat dünyasında birçok yazarın farklı bir kimlikle eserlerini yayımlama geleneği olduğu bilinmektedir. Bu durum, bazen kişisel tercih, bazen de dönemin siyasi veya sosyal koşullarıyla ilgili olabilmektedir. Orhan Kemal, bu isimle özdeşleşmiş ve Türk edebiyatının unutulmazları arasına girmiştir.
Edebi Yolculuğu ve Mirası
Orhan Kemal'in yaşamı, babasının siyasi nedenlerle Suriye'ye kaçmasıyla ortaokul öğrenimini yarıda bırakması, çeşitli işlerde çalışması ve askerlik döneminde komünizm propagandası suçlamasıyla hapse girmesi gibi zorluklarla doludur. Bursa Cezaevi'nde Nazım Hikmet ile tanışması, onun edebi yöneliminde bir dönüm noktası olmuştur. Nazım Hikmet'in teşvikiyle şiiri bırakıp hikâye ve romana yönelen Orhan Kemal, toplumsal gerçekçi eserleriyle Türk edebiyatına önemli katkılar sağlamıştır.
Eserlerinde Adana ve İstanbul'un kenar mahallelerindeki yoksul insanların, işçilerin, köylülerin ve küçük esnafın yaşamlarını, sıkıntılarını ve umutlarını gerçekçi bir dille anlatmıştır. "Bereketli Topraklar Üzerinde", "Cemile", "Murtaza", "Hanımın Çiftliği" gibi romanları ve "Ekmek Kavgası", "72. Koğuş" gibi öyküleri, onun edebi mirasının önemli parçalarıdır. Orhan Kemal, 2 Haziran 1970 tarihinde Sofya'da vefat etmiştir.