Loperamid Nedir?
Loperamid, etken maddesi loperamid hidroklorür olan, ishal tedavisinde kullanılan bir antidiyareik (ishal önleyici) ilaçtır. Genellikle tablet, kapsül veya oral çözelti formlarında bulunur ve reçetesiz temin edilebilir.
Nasıl Etki Eder?
Loperamid, bağırsaklardaki opioid reseptörlerine etki ederek bağırsak hareketlerini (peristaltizmi) yavaşlatır. Bu sayede bağırsak içeriğinin geçiş süresi uzar, dışkının kıvamı artar ve vücuttan sıvı ve elektrolit kaybı azalır.
Kullanım Alanları
Loperamid, çeşitli ishal türlerinin semptomatik tedavisinde kullanılır:
- Akut İshal: Ani başlayan, spesifik olmayan ishalin kontrol altına alınmasında etkilidir. Seyahat ishali gibi durumlar için de kullanılır.
- Kronik İshal: İnflamatuar bağırsak hastalığı (örn. Crohn hastalığı, ülseratif kolit) veya irritabl bağırsak sendromu (İBS) gibi durumlarla ilişkili kronik ishalin kontrolünde kullanılabilir.
- İleostomi Çıkışının Azaltılması: İleostomisi olan hastalarda dışkı miktarını ve sıvı kaybını azaltmak amacıyla da kullanılır.
- Kemoterapiye Bağlı İshal: Bazı durumlarda kemoterapiye bağlı ishalin yönetimi için de off-label (etiket dışı) olarak kullanılabilir.
Dozaj ve Kullanım Şekli
Loperamid, genellikle ağız yoluyla alınır. Dozaj, ishalin türüne ve kişinin yaşına göre değişir.
- Akut İshal (Yetişkinler): Başlangıç dozu genellikle 4 mg (2 tablet/kapsül) olup, ardından her gevşek dışkılamadan sonra 2 mg alınır. Günlük maksimum doz genellikle 8 mg (reçetesiz) veya 16 mg (reçeteli) olabilmektedir.
- Kronik İshal (Yetişkinler): Doktor kontrolünde, genellikle günde 2-4 mg ile başlanır ve semptomlara göre ayarlanır. Maksimum günlük doz 16 mg'ı geçmemelidir.
- Çocuklarda Kullanım: 2 yaşın altındaki çocuklarda loperamid kullanımı önerilmez ve 12 yaşın altındaki çocuklarda doktor tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır. Çocuklarda dozaj yaş ve kiloya göre doktor tarafından belirlenir.
İshal sırasında dehidrasyonu önlemek için bol sıvı tüketmek önemlidir. Loperamid genellikle 1-2 gün içinde semptomları düzeltir; 48 saatten uzun süren ishalde veya semptomlar devam ederse doktora danışılmalıdır.
Yan Etkileri ve Uyarılar
Loperamid genellikle iyi tolere edilir, ancak bazı yan etkileri olabilir:
- Yaygın Yan Etkiler: Karın ağrısı, kabızlık, mide bulantısı, kusma, ağız kuruluğu, baş dönmesi ve uyku hali.
- Ciddi Yan Etkiler: Nadiren ciddi kabızlık, karında şişkinlik, ateş, dışkıda kan veya mukus, şiddetli karın ağrısı, kalp ritim bozuklukları (yüksek dozlarda veya kötüye kullanımda) görülebilir.
Loperamid, yüksek ateş, kanlı veya mukuslu dışkı, şiddetli karın ağrısı veya antibiyotik kullanımına bağlı ishal durumlarında kullanılmamalıdır. Ayrıca, toksik megakolon riski nedeniyle ülseratif kolit gibi bazı durumlarda dikkatli kullanılmalıdır. Önerilen dozun aşılması ciddi kalp sorunlarına veya ölüme yol açabilir.