Ciltte aniden beliren, kaşıntılı, kabarık ve genellikle kırmızı renkteki lezyonlar olarak tanımlanan kurdeşen (ürtiker), oldukça yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum, vücudun belirli bir tetikleyiciye karşı gösterdiği alerjik bir reaksiyon sonucu ortaya çıkabilir. Kurdeşen, tıp dilinde ürtiker olarak da bilinir ve genellikle birkaç saat içinde kaybolup başka yerlerde tekrar belirebilen, geçici bir durumdur.


Kurdeşen Neden Olur?

Kurdeşenin en sık görülen nedeni alerjik reaksiyonlardır. Vücudun bağışıklık sistemi, zararlı olarak algıladığı bir maddeye karşı histamin gibi kimyasallar salgılar. Bu kimyasallar, ciltteki küçük kan damarlarının genişlemesine ve geçirgenliğinin artmasına neden olarak ödem ve kaşıntıya yol açar. Kurdeşene neden olabilecek yaygın tetikleyiciler şunlardır:

  • Besinler: Süt ürünleri, yumurta, fındık, deniz ürünleri, çilek gibi bazı besinler alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
  • İlaçlar: Özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler ve bazı tansiyon ilaçları kurdeşene yol açabilir.
  • Böcek Sokmaları ve Isırıkları: Arı, yaban arısı, sivrisinek gibi böceklerin sokmaları veya ısırıkları lokal veya yaygın ürtikere neden olabilir.
  • Fiziksel Faktörler: Basınç (basınç ürtikeri), soğuk (soğuk ürtiker), sıcak (kolinerjik ürtiker), güneş ışığı (fotodermatit) gibi fiziksel uyaranlar da kurdeşeni tetikleyebilir.
  • Enfeksiyonlar: Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, özellikle çocuklarda kurdeşenin yaygın bir nedenidir.
  • Stres: Psikolojik stres, bazı kişilerde kurdeşen ataklarını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.

Kurdeşenin Belirtileri Nelerdir?

Kurdeşenin en belirgin belirtisi, ciltte aniden ortaya çıkan, kabarık, kırmızı veya pembe renkte, genellikle yuvarlak veya oval şekilli lezyonlardır. Bu lezyonlara ürtiker plakları veya kurdeşen kabarcıkları denir. Bu kabarcıklar:

  • Şiddetli kaşıntıya neden olur.
  • Genellikle birkaç saat içinde kaybolur ve yer değiştirir.
  • Bazen yanma veya batma hissi eşlik edebilir.
  • Nadiren, dil, dudak veya göz kapaklarında şişlik (anjiyoödem) ile birlikte görülebilir. Bu durum daha ciddi bir alerjik reaksiyonun işareti olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Kurdeşen Türleri

Kurdeşen, süresine ve nedenine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir:

  • Akut Ürtiker: Genellikle 6 haftadan kısa süren kurdeşen ataklarıdır. En sık görülen türdür ve genellikle bir alerjene maruz kalma sonucu ortaya çıkar.
  • Kronik Ürtiker: 6 haftadan daha uzun süren kurdeşen ataklarıdır. Nedenini belirlemek daha zor olabilir ve bazen otoimmün bir durumla ilişkili olabilir.
  • Fiziksel Ürtiker: Belirli fiziksel uyaranlar tarafından tetiklenen ürtiker türleridir (örneğin, soğuk ürtiker, basınç ürtikeri).

Kurdeşen Tedavisi

Kurdeşenin tedavisinde amaç, kaşıntıyı azaltmak ve yeni lezyonların oluşmasını engellemektir. Tedavi genellikle şu yöntemleri içerir:

  • Antihistaminikler: Ağızdan alınan antihistaminikler, kaşıntıyı ve lezyonları kontrol altına almak için ilk tercih edilen ilaçlardır.
  • Tetikleyicilerden Kaçınma: Kurdeşene neden olan bilinen bir tetikleyici varsa, bundan kaçınmak en etkili yöntemdir.
  • Kortikosteroidler: Şiddetli vakalarda veya anjiyoödem varlığında kısa süreli kortikosteroid tedavisi uygulanabilir.
  • Diğer Tedaviler: Kronik ürtikerde, standart tedavilere yanıt vermeyen hastalarda farklı ilaçlar veya tedavi yöntemleri denenebilir.

Kurdeşen genellikle ciddi bir durum olmasa da, şiddetli kaşıntı ve rahatsızlığa neden olabilir. Eğer sık sık kurdeşen geçiriyorsanız veya belirtileriniz şiddetliyse, bir dermatolog veya alerji uzmanına başvurmanız önemlidir. Doğru teşhis ve tedavi ile kurdeşen kontrol altına alınabilir ve yaşam kaliteniz artırılabilir.