Egzama, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Tıbbi adıyla dermatit olarak da bilinen egzama, cildin iltihaplanması durumudur. Bu durum, ciltte kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, çatlama ve bazen de sıvı sızdırma gibi belirtilere yol açar. Egzama tek bir hastalık değil, benzer belirtiler gösteren bir grup cilt rahatsızlığını kapsayan genel bir terimdir.
Egzamanın Yaygın Türleri
Egzamanın birçok farklı türü bulunmaktadır. En sık görülenleri şunlardır:
- Atopik Dermatit: En yaygın egzama türüdür. Genellikle çocukluk çağında başlar ve astım ile saman nezlesi gibi alerjik hastalıklarla ilişkilidir. Genetik yatkınlık önemli bir rol oynar.
- Kontakt Dermatit: Cildin belirli bir maddeye temas etmesi sonucu ortaya çıkar. Bu madde bir alerjen (örneğin, nikel, parfüm) veya bir tahriş edici (örneğin, sabun, deterjan) olabilir.
- Nummular Egzama: Genellikle yuvarlak, madeni para şeklinde lezyonlarla karakterizedir. Kaşıntılı ve iltihaplı olabilir.
- Seboreik Dermatit: Saç derisi, yüz ve göğüs gibi yağlı bölgelerde görülür. Kepeklenme, kızarıklık ve pullanma ile kendini gösterir. Bebeklerde konak olarak da bilinir.
- Stasis Dermatit: Bacaklardaki kan dolaşımının yavaşlaması sonucu ortaya çıkar. Genellikle yaşlılarda ve varisli hastalarda görülür. Bacaklarda şişlik, kızarıklık ve ülserasyonlar görülebilir.
Egzamanın Nedenleri
Egzamanın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi fonksiyon bozuklukları ve çevresel faktörlerin birleşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Cilt bariyerinin zayıflaması, cildin nemi tutma yeteneğini azaltır ve dış etkenlere karşı daha hassas hale gelmesine neden olur. Tetikleyici faktörler kişiden kişiye değişebilir ve şunları içerebilir:
- Bazı yiyecekler (süt ürünleri, yumurta, buğday gibi)
- Hava koşulları (soğuk, kuru hava veya aşırı sıcaklık)
- Tahriş edici maddeler (sabunlar, deterjanlar, yünlü giysiler)
- Alerjenler (polen, toz akarları, evcil hayvan tüyü)
- Stres
- Hormonal değişiklikler
Egzama Belirtileri
Egzamanın belirtileri türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak şu belirtiler gözlemlenir:
- Şiddetli kaşıntı, özellikle geceleri
- Kuru, hassas ve pürüzlü cilt
- Kızarıklık ve iltihaplanma
- Küçük kabarcıklar, bazen sıvı sızdırabilir
- Ciltte kalınlaşma ve deri çizgilerinde belirginleşme (likenifikasyon)
- Ciltte çatlaklar ve kanama
Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir.
Egzama Tedavisi ve Yönetimi
Egzamanın kesin bir tedavisi olmasa da, belirtileri yönetmek ve alevlenmeleri önlemek mümkündür. Tedavi planı genellikle şunları içerir:
- Nemlendiriciler: Cildin nem dengesini korumak için düzenli olarak nemlendirici kullanmak önemlidir.
- Topikal Kortikosteroidler: İltihabı ve kaşıntıyı azaltmak için doktor tarafından reçete edilen kremler ve merhemler.
- Antihistaminikler: Kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Tetikleyicilerden Kaçınma: Egzamayı tetikleyen faktörleri belirleyip bunlardan uzak durmak önemlidir.
- Işık Tedavisi (Fototerapi): Bazı durumlarda doktor kontrolünde uygulanan bir tedavi yöntemidir.
- Bağışıklık Sistemini Baskılayan İlaçlar: Şiddetli vakalarda doktor tarafından reçete edilebilir.
Egzama ile yaşamak zorlayıcı olabilir, ancak doğru bakım ve tedavi ile yaşam kalitesini önemli ölçüde artırmak mümkündür. Cilt sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa bir dermatoloğa danışmanız önerilir.