Endometrium Nedir?
Endometrium, uterusun (rahmin) iç yüzeyini kaplayan, kan damarları açısından zengin ve hormonlara duyarlı mukozal bir doku tabakasıdır. “Endo” (iç) ve “metrium” (rahim) kelimelerinden türeyen bu yapı, rahmin en iç tabakasıdır. Kadın üreme sisteminin merkezinde yer alan endometrium, her adet döngüsünde kendini yenileyerek olası bir gebeliğe hazırlanır.
Endometriumun Yapısı ve Görevleri
Endometrium, iki ana tabakadan oluşur: bazal tabaka ve fonksiyonel tabaka.
- Bazal Tabaka: Uterus duvarına sıkıca bağlı olan ve adet döngüsü boyunca değişime uğramayan kısımdır. Fonksiyonel tabakanın her ay yeniden yapılanmasında rol oynar.
- Fonksiyonel Tabaka: Hormonların etkisiyle değişen ve gebelik oluşmadığında adet kanamasıyla dökülen tabakadır.
Endometriumun başlıca görevleri şunlardır:
- Embriyonun Rahme Tutunmasını Sağlamak: Gebeliğin ilk aşaması olan implantasyon, endometrium içinde gerçekleşir. Döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesi için uygun bir ortam sağlar.
- Besin Desteği: Erken gebelikte embriyoya besin ve destek sağlar.
- Adet Döngüsünü Düzenlemek: Her ay hormonlara yanıt vererek yenilenir ve düzenli adet görülmesini sağlar.
Adet Döngüsünde Endometrium Değişimleri
Endometriumun kalınlığı ve görünümü, adet döngüsü boyunca hormonal değişikliklere bağlı olarak her gün değişir. Bu döngü üç ana fazda incelenir:
- Menstrüel Faz (Kanama Dönemi): Gebelik oluşmazsa, endometriumun fonksiyonel tabakası dökülür ve vajinal yoldan atılır. Bu durum adet kanaması olarak bilinir. Adet döneminde endometriumun sadece yeni hücre üretecek olan bazal tabakası kalır ve ultrasonda ince bir çizgi halinde görülür.
- Proliferatif Faz: Adetin bitiminden yumurtlamaya (ovulasyon) kadar sürer. Bu dönemde östrojen hormonunun etkisiyle endometrium yeniden oluşur, hücreler çoğalarak kalınlaşır ve üç çizgi (trilaminer) görünümü oluşur.
- Sekretuar Faz: Yumurtlama sonrasında progesteron hormonunun etkisiyle endometrium daha da kalınlaşır ve salgı yapmaya başlar. Bu ortam, döllenmiş bir embriyonun tutunması için uygun hale gelir. Eğer döllenme olmazsa, progesteron seviyeleri düşer ve endometrium dökülmeye hazırlanır.
Normal Endometrium Kalınlığı
Endometrium kalınlığı, adet döngüsünün evresine ve kadının yaşına göre değişiklik gösterir.
- Adet Döneminde: Genellikle 2-4 mm arasındadır.
- Proliferatif Fazda (Yumurtlama Öncesi): 5-7 mm'den başlayıp, yumurtlama gününde 7-14 mm arasına ulaşabilir.
- Sekretuar Fazda (Yumurtlama Sonrası): 7-16 mm arasında olabilir.
- Menopoz Sonrası: Genellikle 5 mm'den daha ince olması beklenir.
Endometrium ile İlgili Sağlık Durumları
Endometrium kalınlaşması veya anormal değişiklikler, adet düzensizlikleri, kısırlık veya ağrılı adetler gibi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Tıbbi adı endometrial hiperplazi olan rahim duvarı kalınlaşması, genellikle hormonal dengesizliklerden kaynaklanır. Bu durum, tedavi edilmediği takdirde rahim kanseri riskini artırabilir.