Dünya'nın Katmanlı Yapısı
Dünya, tıpkı bir soğanın katmanları gibi, iç içe geçmiş farklı özelliklere sahip katmanlardan oluşur. Bu katmanlar, gezegenimizin oluşumundan bu yana devam eden jeolojik süreçlerin bir sonucudur ve her biri kendine özgü bileşim, sıcaklık ve yoğunluk değerlerine sahiptir. Dünya'nın iç yapısı temel olarak dört ana katmana ayrılır: yer kabuğu, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek.
Yer Kabuğu
Yer kabuğu, Dünya'nın en dış ve en ince katmanıdır. Üzerinde yaşadığımız kıtaları ve okyanus tabanlarını kapsar. Ortalama kalınlığı 35 km civarındadır; kıtalarda 30-50 km'ye kadar çıkabilirken, okyanus tabanlarında 5-10 km kadar ince olabilir. Yer kabuğu, granit gibi hafif, silisli kayaçlardan oluşan karasal kabuk ve bazalt gibi daha ağır, demir ve magnezyum açısından zengin kayaçlardan oluşan okyanusal kabuk olmak üzere ikiye ayrılır. Bu katman, tektonik levhalara bölünmüştür ve bu levhaların hareketi depremleri, volkanik patlamaları ve dağ oluşumlarını tetikler.
Manto
Yer kabuğunun altında yer alan manto, Dünya'nın toplam hacminin yaklaşık %84'ünü oluşturan en kalın katmandır. Yaklaşık 2.900 km derinliğe kadar uzanır. Manto, peridotit gibi demir ve magnezyum açısından zengin silikat kayalarından oluşur. Yüksek sıcaklık ve basınca rağmen, mantonun üst kesimi yarı katı veya plastik bir yapıya sahiptir (astenosfer olarak bilinir) ve bu sayede tektonik levhaların hareketine olanak tanır. Mantodaki konveksiyon akımları, Dünya'nın iç ısısını yüzeye taşır ve volkanik faaliyetlerin ana kaynağıdır. Mantonun sıcaklığı 1900-3700 °C arasında değişebilir.
Dış Çekirdek
Mantonun altında bulunan dış çekirdek, yaklaşık 2.270 km kalınlığındadır ve sıvı haldeki demir ve nikelden oluşur. Bu sıvı metalin hareketleri, Dünya'nın manyetik alanının oluşumunda kritik bir rol oynar. Dış çekirdeğin sıcaklığı 5000 °C'nin üzerindedir. Sismik dalgaların analizi, dış çekirdeğin sıvı olduğunu doğrulamıştır, çünkü enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu katmandan geçemez.
İç Çekirdek
Dünya'nın en merkezinde yer alan iç çekirdek, yaklaşık 1.221 km yarıçapında katı bir küredir. Esas olarak demir ve nikel alaşımından oluşur. Dış çekirdeğe göre daha düşük basınç ve sıcaklık altında sıvı bir ortam yaratması olarak açıklanmaktadır. Aşırı yüksek basınç nedeniyle, iç çekirdekteki demir ve nikel alaşımı, çok yüksek sıcaklıklara (yaklaşık 4400 °C ile 6100 °C arasında) rağmen katı halde kalır. İç çekirdek, yoğunluk ve ağırlık bakımından en ağır elementlerin bulunduğu bölgedir. İç çekirdeğin yapısı hakkında bilgiler çoğunlukla sismik dalgaların analiziyle elde edilmiştir.