Diş Tartarı Nedir?
Diş tartarı, diğer adıyla diş taşı, dişlerin üzerinde ve çevresinde biriken gıda artıkları, bakteriler ve tükürükten oluşan dental plağın zamanla sertleşmesiyle meydana gelen mineralize yapılardır. Yetişkinlerin yaklaşık %90'ında diş taşı mevcuttur. Başlangıçta yumuşak ve yapışkan bir tabaka olan plak, düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımıyla temizlenebilirken, temizlenmediği takdirde tükürükteki kalsiyum ve fosfat iyonları ile mineralleşerek sertleşir ve tartara dönüşür. Tartar genellikle sarımsı veya kahverengi renkte olup, diş etleri boyunca veya dişlerin arasında, özellikle alt ön dişlerin arka yüzeylerinde sıkça görülür.
Diş Tartarı Nasıl Oluşur?
Diş tartarı oluşumunun temel nedeni, düzenli ve etkili diş temizliği alışkanlıklarının yetersiz olmasıdır. Ağızda bulunan bakteri, yiyecek artıkları ve tükürüğün birleşimiyle oluşan plak, diş yüzeyine yapışır. Bu plak tabakası, yeterince ve düzenli olarak temizlenmediğinde, tükürükteki minerallerle birleşerek sertleşir ve tartara dönüşür. Şekerli ve nişastalı yiyeceklerin aşırı tüketimi, sigara ve tütün kullanımı, ağız kuruluğu ve bazı ilaçlar da tartar oluşumunu hızlandırabilir.
Diş Tartarının Zararları Nelerdir?
Diş tartarı, sadece estetik bir sorun olmanın ötesinde, ağız ve genel sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkilere sahiptir:
- Diş Eti Hastalıkları: Tartar, diş etlerini tahriş ederek iltihaplanmaya (gingivitis) ve ilerleyen durumlarda periodontitise yol açabilir. Bu durumlar diş etlerinde kanama, şişlik, kızarıklık, hassasiyet, diş eti çekilmesi ve hatta diş kaybına neden olabilir.
- Diş Çürükleri: Tartar, diş yüzeyindeki plakları koruyarak diş çürüklerinin oluşumuna katkıda bulunur ve dişlerin fırçalanmasını zorlaştırır.
- Ağız Kokusu: Ağızda biriken bakteriler ve diş eti problemleri kötü ağız kokusuna (halitosis) neden olabilir.
- Diş Hassasiyeti: Tartar, diş minesine zarar vererek sıcak, soğuk veya tatlı yiyeceklere karşı hassasiyeti artırabilir.
- Estetik Sorunlar: Dişlerde sarı veya kahverengi lekelerin oluşmasına neden olarak dişlerin doğal beyaz rengini etkiler.
Diş Tartarı Nasıl Temizlenir ve Önlenir?
Sertleşmiş diş tartarı, evde uygulanan yöntemlerle tamamen temizlenemez. Tartarın etkili bir şekilde temizlenmesi için profesyonel diş hekimi müdahalesi gereklidir. Diş hekimleri, özel dental aletler ve ultrasonik cihazlar kullanarak diş yüzeyindeki plak ve tartarı temizlerler. Bu işlem, diş minesine zarar vermez ve genellikle anestezi gerektirmez.
Diş tartarı oluşumunu önlemek için ise aşağıdaki adımlar büyük önem taşır:
- Düzenli Diş Fırçalama: Dişlerinizi günde iki kez, en az iki dakika boyunca florürlü diş macunu ile fırçalayın.
- Diş İpi Kullanımı: Her gün düzenli olarak diş ipi kullanarak diş aralarındaki plak ve yiyecek artıklarını temizleyin.
- Ağız Gargarası: Diş hekiminizin önerdiği antibakteriyel ağız gargaralarını kullanmak, ağızdaki bakteri sayısını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Sağlıklı Beslenme: Şekerli ve nişastalı gıdaların tüketimini azaltın.
- Sigara ve Tütün Ürünlerinden Kaçınma: Sigara ve tütün ürünleri, plak ve tartar oluşumunu artırır.
- Düzenli Diş Hekimi Kontrolleri: Ağız sağlığınızı korumak ve tartar birikimini önlemek için altı ayda bir diş hekimi kontrolüne gidin ve profesyonel diş temizliği yaptırın.