Besmelesiz Başlayan Tek Sure: Tevbe Suresi
Kur'an-ı Kerim'de yer alan 114 sureden yalnızca biri, "Bismillahirrahmanirrahim" (Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla) ifadesiyle başlamaz. Bu müstesna sure, Tevbe Suresi'dir. Aynı zamanda ilk ayetinde geçen "berâet" kelimesinden dolayı Berâe Suresi olarak da bilinir.
Tevbe Suresi Hakkında Genel Bilgiler
- Sırası ve Ayet Sayısı: Kur'an-ı Kerim'in dokuzuncu suresi olup, 129 ayetten oluşmaktadır.
- Nüzul Yeri: Son iki ayeti hariç tamamı Medine döneminde nazil olmuştur. Hicretin 8. yılında aşamalı olarak indirilmiştir.
- Ana Konuları: Tevbe Suresi, münafıkların ve müşriklerin kınanması, antlaşmaların bozulması, cihat, hac ve zekat gibi önemli dini kavramları ele alır. Surenin genel üslubu sert ve uyarıcıdır.
Besmelesiz Başlamasının Hikmetleri
Tevbe Suresi'nin besmelesiz başlamasının ardında çeşitli dini ve tarihi hikmetler bulunmaktadır. İslam alimleri bu durumu farklı açılardan yorumlamışlardır:
1. Surenin Konusu ve Üslubu
En yaygın kabul gören görüşe göre, Tevbe Suresi'nin başında besmele bulunmamasının temel nedeni, surenin içeriğidir. Sure, antlaşmalarını bozan müşriklere karşı bir ültimatom ve savaş ilanıyla başlar. "Bismillahirrahmanirrahim" ifadesi, Allah'ın rahmet ve şefkatini vurgularken, Tevbe Suresi'nin başlangıcındaki sert üslup ve tehditler, bu rahmet ve eman (güven) ifadesiyle çelişir niteliktedir. Dolayısıyla, rahmet ve emniyet ifade eden besmelenin, kılıç ve antlaşmayı bozan müşrikler hakkındaki bu surede yer almaması uygun görülmüştür.
2. Enfal Suresi ile İlişkisi
Bazı alimler, Tevbe Suresi'nin bir önceki sure olan Enfal Suresi'nin devamı niteliğinde olduğunu belirtmişlerdir. Anlam ve muhteva itibarıyla Enfal Suresi ile yakın bir irtibatı olduğu, hatta bazı sahabelerin bu ikisini tek bir sure zannettiği rivayet edilir. Bu nedenle, ayrı bir besmele ile başlamadığı düşünülmüştür. Ancak bu görüş, bazı alimler tarafından zayıf bulunmuştur.
3. Peygamber Efendimiz'in Talimatı
En isabetli görüşlerden biri de, Kur'an ayetleri ve sureleri nazil olduğunda, Peygamber Efendimiz'in (s.a.v.) hangi ayetin nereye konulacağını ve besmelenin yazılıp yazılmayacağını bizzat belirtmesidir. Tevbe Suresi'nin Enfal'den sonra kaydedilmesini emretmiş, ancak başına besmele yazılmasından söz etmemiştir. Bu durum, Kur'an'ın hiçbir değişikliğe uğratılmaksızın, aynen Hz. Peygamber'in talimatları doğrultusunda yazıldığının bir göstergesidir.
Sonuç olarak, Tevbe Suresi'nin besmelesiz başlaması, ilahi bir hikmetin ve surenin özel içeriğinin bir yansımasıdır. Bu durum, Kur'an'ın her ayetinin derin bir anlam ve maksat taşıdığını göstermektedir.