Akdi faiz, finansal işlemlerde sıkça karşılaşılan, taraflar arasında sözleşmeyle belirlenen bir faiz türüdür. En yaygın olarak kredi kartı borçlarında karşımıza çıkar ve kart sahipleri için önemli bir maliyet unsuru olabilir. Peki, akdi faiz tam olarak nedir ve nasıl işler?
Akdi Faiz Tanımı ve İşleyişi
Akdi faiz, en genel tanımıyla, bir borç ilişkisinde tarafların anlaşarak belirlediği faiz oranıdır. Özellikle kredi kartı kullanımında, dönem borcunun tamamının son ödeme tarihine kadar ödenmemesi, ancak asgari ödeme tutarının karşılanması durumunda, kalan anapara bakiyesine uygulanan faizdir.
- Başlangıç Zamanı: Akdi faiz, kredi kartı dönem borcunun son ödeme tarihi geçtikten sonra, ödenmeyen kısım üzerinden işlemeye başlar. Ancak bu durum, asgari ödeme tutarının ödenmiş olması koşuluna bağlıdır.
- Hesaplama Şekli: Kredi kartı borçlarında akdi faiz günlük olarak hesaplanır. Bu, kalan borç bakiyesinin her gün için belirlenen akdi faiz oranı üzerinden faiz işletilmesi anlamına gelir.
Akdi Faiz Oranları ve Yasal Düzenlemeler
Akdi faiz oranları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirlenen azami sınırlar dahilinde bankalar tarafından uygulanır. Bankaların bu oranların üzerinde faiz uygulaması mümkün değildir. TCMB, ekonomik koşullara göre bu oranlarda düzenlemeler yapabilir. Bu oranlar, hem alışverişlerden kaynaklanan borçlar hem de nakit avans çekim işlemleri için farklılık gösterebilir.
Akdi Faiz ile Gecikme Faizi Arasındaki Fark
Akdi faiz ve gecikme faizi sıklıkla karıştırılsa da aralarında temel bir fark bulunmaktadır:
- Akdi Faiz: Kredi kartı dönem borcunun asgari ödeme tutarı ödendikten sonra, kalan borç bakiyesine uygulanan faizdir.
- Gecikme Faizi: Kredi kartı dönem borcunun asgari ödeme tutarının dahi ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, ödenmeyen asgari tutar üzerinden uygulanan faizdir.
Yani, asgari ödemeyi yaptıysanız akdi faiz, yapmadıysanız veya eksik yaptıysanız gecikme faizi devreye girer. Her iki faiz türü de borcun maliyetini artırarak kart sahibinin ödemesi gereken toplam tutarı yükseltir. Bu nedenle, kredi kartı borçlarının son ödeme tarihine kadar tamamının ödenmesi, ek faiz yüklerinden kaçınmak için en doğru yaklaşımdır.
Hukuki açıdan bakıldığında, akdi faiz, Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında sözleşmeyle kararlaştırılabilen bir faiz türüdür. Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenebilmekle birlikte, yasal sınırlamalara tabidir.