Serebral anevrizma, beyin damarlarının duvarındaki zayıflamış bir bölgenin balon gibi şişmesiyle oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Bu durum, serebrovasküler bir bozukluk olarak tanımlanır ve genellikle beyin tabanındaki Willis poligonu adı verilen arter ağında görülür . Anevrizmalar, bir dal üzerindeki yuvarlak bir meyveyi andıran sakküler (çilek şekilli) veya daha geniş ve düz olan füsiform şekillerde olabilir .
Serebral Anevrizma Neden Oluşur?
Serebral anevrizmaların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, oluşumuna katkıda bulunan çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır . Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Damar duvarları üzerindeki sürekli yüksek basınç, zayıflamaya neden olabilir ve mevcut anevrizmaların yırtılma riskini artırabilir .
- Sigara Kullanımı: Sigara, damar duvarlarını zayıflatarak anevrizma oluşumuna zemin hazırlayabilir .
- Genetik Yatkınlık: Ailede anevrizma öyküsü bulunması, riski artırabilir .
- Kafa Travması ve Enfeksiyonlar: Nadiren de olsa, kafa travmaları veya bazı kan enfeksiyonları (mikotik anevrizmalar) damar duvarını zayıflatarak anevrizma gelişimine yol açabilir .
- Kalıtsal Hastalıklar: Ehlers-Danlos sendromu ve polikistik böbrek hastalığı gibi bazı kalıtsal bağ dokusu bozuklukları da anevrizma riskini artırabilir .
Belirtileri Nelerdir?
Çoğu serebral anevrizma, patlamadığı sürece herhangi bir belirti vermeyebilir ve genellikle başka bir nedenle yapılan görüntülemelerde tesadüfen tespit edilir . Ancak anevrizma büyüdüğünde veya beyin yapılarına baskı yaptığında bazı belirtiler ortaya çıkabilir:
- Göz çevresinde ağrı .
- Çift görme veya görme bozuklukları .
- Göz kapağında düşme .
- Yüzün bir tarafında uyuşma veya zayıflık .
Anevrizmanın yırtılması (rüptüre olması) ise acil ve hayati tehlike arz eden bir durumdur ve genellikle şu şiddetli belirtilerle kendini gösterir:
- Ani ve şiddetli baş ağrısı (genellikle "hayatımın en kötü baş ağrısı" olarak tanımlanır) .
- Mide bulantısı ve kusma .
- Ense sertliği .
- Işığa karşı hassasiyet (fotofobi) .
- Bilinç kaybı veya bayılma .
- Nörolojik bozukluklar, konuşma güçlüğü, vücutta uyuşma veya zayıflık .
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Serebral anevrizma tanısı için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılır. Beyin kanaması şüphesinde ilk olarak Bilgisayarlı Tomografi (BT) tercih edilir . Anevrizmanın yerini ve boyutunu detaylı olarak görmek için BT Anjiyografi, Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ve Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA) gibi yöntemler kullanılır . En detaylı damar görüntülemesini sağlayan ve altın standart olarak kabul edilen yöntem ise Dijital Substraksiyon Anjiyografi (DSA) veya serebral anjiyografidir . Anevrizma yırtılması durumunda beyin omurilik sıvısında kan varlığını tespit etmek için lomber ponksiyon da yapılabilir .
Serebral anevrizma tedavisi, anevrizmanın boyutuna, konumuna, yırtılma riskine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir . Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
- Cerrahi Klipsleme: Açık cerrahi ile anevrizmanın boynuna metal bir klips yerleştirilerek kan akışı durdurulur .
- Endovasküler Tedaviler (Koilleme/Embolizasyon): Kasık atardamarından girilerek ince kateterler yardımıyla anevrizma içine platin sarmallar (koiller) doldurulur veya akış saptırıcı stentler yerleştirilerek anevrizmanın kan akışından izole edilmesi sağlanır . Bu yöntemler, ameliyatsız bir seçenek sunar .
Tedavi edilmeyen anevrizmaların yırtılması ciddi beyin hasarına veya ölüme yol açabilir, bu nedenle erken tanı ve uygun tedavi büyük önem taşır .