Taban Aylık Nedir?
Taban aylık, Türkiye'de özellikle kamu sektöründe çalışan memurların aylık ücretlerinin belirlenmesinde esas alınan temel unsurlardan biridir. Devlet memurlarına ödenen en düşük aylık olarak tanımlanabilir ve memurun derecesi, kademesi, unvanı veya eğitim durumu gibi hususlardan dolayı miktarı değişmeyen sabit bir ödeme kalemidir.
Taban Aylık Nasıl Hesaplanır?
Taban aylık, iki ana bileşenin çarpımıyla hesaplanır: Taban Aylık Göstergesi ve Taban Aylık Katsayısı.
- Taban Aylık Göstergesi: 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 1000 olarak belirlenmiştir. Bakanlar Kurulu'na bu rakamı üç katına kadar artırma yetkisi verilmiştir.
- Taban Aylık Katsayısı: Memur maaş ödemelerine ilişkin diğer katsayılarla (aylık katsayısı, kıdem aylığı katsayısı) birlikte belirlenir. Genellikle aynı oranda ve birlikte değiştirilir. Bu katsayılar, üçer veya altışar aylık dönemler itibarıyla uygulanmak üzere Genel Bütçe Kanunu ile tespit edilir.
Bu iki bileşenin çarpımı sonucunda elde edilen tutar, memurun taban aylığını oluşturur.
Taban Aylığın Önemi ve Maaş Üzerindeki Etkisi
Taban aylık, Devlet Memurları Kanunu, Yükseköğretim Personel Kanunu, Hakimler ve Savcılar Kanunu gibi çeşitli kanunlara tabi kamu çalışanlarının ücretlerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Memur maaş hesaplamasının temel formülünde yer alan ana bileşenlerden biridir.
Taban aylık katsayısında yapılacak bir artış, tüm kamu çalışanlarının maaşında aynı miktarda (farklı oranlarda) artışa neden olabilir. Ayrıca, bazı personelin aylık ücretleri doğrudan taban aylıktan etkilenmese bile, sosyal güvenlik kesintileri hesaplanırken taban aylık miktarı göz önünde bulundurulur.
Taban Aylıktan Yapılan Kesintiler
Taban aylık miktarı üzerinden çeşitli kesintiler yapılmaktadır. Bu kesintiler arasında gelir vergisi ve damga vergisi gibi kalemler bulunur. Memur maaşının brüt tutarından bu kesintiler düşüldükten sonra net maaş elde edilir.