1. Kronik Alkol Tüketimi
Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi, sirozun en yaygın nedenlerinden biridir. Alkol, karaciğer hücrelerinde iltihaplanmaya ve yağ birikimine yol açar. Bu süreçler zamanla karaciğerin hasar görmesine ve fibrozis (yara dokusu oluşumu) gelişimine neden olur. Alkolün karaciğerin detoksifikasyon işlevini bozması da hasarı artırır.
2. Kronik Viral Hepatitler
- Hepatit B ve C: Kronik Hepatit B ve Hepatit C enfeksiyonları, karaciğerde uzun süreli iltihaplanmaya ve hasara neden olarak siroz gelişimine yol açan önemli faktörlerdir. Bu virüsler genellikle kan yoluyla bulaşır ve tedavi edilmediğinde siroz kaçınılmaz olabilir.
3. Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD) ve Non-Alkolik Steatohepatit (NASH)
Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ve onun daha ilerlemiş formu olan non-alkolik steatohepatit (NASH), günümüzde sirozun önemli nedenlerinden biridir. Bu durumlar genellikle obezite, tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve anormal kolesterol seviyeleri gibi metabolik sendrom bileşenleriyle ilişkilidir. Karaciğerde yağ birikimiyle başlayan süreç, iltihaplanma ve hasarla ilerleyerek siroza dönüşebilir.
4. Otoimmün Karaciğer Hastalıkları
Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla karaciğer hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkan otoimmün hastalıklar da siroza neden olabilir.
- Otoimmün Hepatit: Bağışıklık sisteminin karaciğer hücrelerini hedef alarak iltihaplanma ve fibrozise yol açtığı bir durumdur.
- Primer Biliyer Kolanjit (PBC): Daha önce primer biliyer siroz olarak bilinen bu hastalıkta, safra kanalları otoimmün bir süreçle hasar görür ve karaciğerde hasara yol açar.
5. Genetik Hastalıklar
Bazı kalıtsal hastalıklar, karaciğerde zararlı maddelerin birikmesine neden olarak siroz gelişimine zemin hazırlayabilir.
- Hemokromatozis: Vücutta aşırı demir birikimiyle karakterizedir.
- Wilson Hastalığı: Vücutta bakır birikimine yol açan genetik bir bozukluktur.
- Alfa-1 Antitripsin Eksikliği: Karaciğerde anormal protein birikimine neden olan kalıtsal bir durumdur.
6. Safra Yolu Hastalıkları
Safra kanallarının tıkanması veya hasar görmesi, safranın karaciğerde birikmesine ve karaciğer hücrelerine zarar vermesine neden olabilir. Çocuklarda en sık görülen nedenlerden biri biliyer atrezidir.
7. Diğer Nedenler
Daha az yaygın olmakla birlikte, bazı ilaçların uzun süreli kullanımı, toksik kimyasallara maruz kalma ve kronik kalp yetmezliği gibi durumlar da karaciğer hasarına ve dolayısıyla siroza yol açabilir.
Siroz, karaciğerde meydana gelen uzun süreli hasarın bir sonucudur ve genellikle geri döndürülemez bir durumdur. Erken teşhis ve altta yatan nedenin tedavi edilmesi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak açısından büyük önem taşır.