Siklon Nedir?
Siklon, atmosferde bir alçak basınç alanı çevresinde hızla dönen rüzgârların oluşturduğu şiddetli fırtınadır. Bu güçlü hava sistemleri, dünyanın belirli bölgelerinde yoğun şekilde meydana gelir ve büyük çaplı doğa olaylarıdır. Siklonlar, Kuzey Yarımküre'de saat yönünün tersine, Güney Yarımküre'de ise saat yönünde dönerler.
Siklonlar Nasıl Oluşur?
Siklonların oluşumu, genellikle atmosferde bir alçak basınç merkezi etrafında dönen rüzgarlar eşliğinde gerçekleşir. Bu süreçte sıcak hava yükselir. Yükselen hava, ortamın nem oranına bağlı olarak soğur ve içindeki buhar yoğunlaşmaya başlar. Bu yoğunlaşma, bulut oluşumlarına yol açarken, açığa çıkan gizli ısı bulutun gelişmesini sağlar.
Tropikal siklonların oluşumu için en az 26°C'lik deniz yüzeyi sıcaklığına ihtiyaç duyulur ve genellikle okyanuslar üzerinde meydana gelirler.
Siklon Türleri
Siklonlar temel olarak iki ana türe ayrılır:
Tropikal Siklonlar
- Okyanuslar üzerinde oluşurlar ve fırtına merkezi çevre havasından daha sıcaktır.
- Cepheleri yoktur ve en kuvvetli rüzgarlar yeryüzü yakınındadır.
- Daha çok yaz mevsimlerinde etkilidirler.
- Rüzgar hızı 119 km/saate ulaştığında Atlantik ve Kuzey-Doğu Pasifik'te Kasırga (Hurricane), Kuzey-Batı Pasifik'te Tayfun (Typhoon) olarak adlandırılırlar. Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'nda ise Siklonik Fırtına veya Tropikal Siklon terimleri kullanılır.
Ekstratropikal Siklonlar
- Tropikler dışında oluşurlar ve fırtınanın merkezi çevre havasından daha soğuktur.
- Cepheleri vardır ve en kuvvetli rüzgarları daha üst atmosferdedir.
- Özellikle kış mevsimi boyunca etkilidirler ve sıcak-soğuk hava kütleleri arasındaki sıcaklık kontrastından enerji alarak büyürler.
- Bulutluluk ve hafif yağışın yanı sıra gök gürültülü fırtına, kar fırtınası ve hortum gibi hava olaylarına neden olabilirler.
Siklonların Etkileri
Siklonlar, şiddetli rüzgarlar, yoğun yağışlar ve fırtına kabarmaları gibi etkileriyle ciddi hasarlara yol açabilirler. Özellikle tropikal siklonlar, kıyı bölgelerinde büyük deniz dalgalarına ve sellere neden olarak can ve mal kaybına sebep olabilir.