PLT (Trombosit) Nedir?
PLT, platelet veya trombosit olarak da bilinen kan pulcuklarının kısaltmasıdır. Trombositler, kemik iliğinde üretilen ve kanın pıhtılaşmasında kritik rol oynayan küçük, renksiz kan hücreleridir. Vücutta bir yaralanma meydana geldiğinde, trombositler bir araya gelerek kanamayı durdurmak için pıhtı oluştururlar. Sağlıklı bir yetişkinde normal trombosit sayısı mikrolitre başına 150.000 ila 450.000 arasında değişir.
PLT Yüksekliği (Trombositoz) Nedir?
PLT yüksekliği veya tıbbi adıyla trombositoz, kandaki trombosit sayısının mikrolitre başına 450.000'in üzerine çıkması durumudur. Bu durum, kanın normalden daha kolay pıhtılaşmasına yol açabilir ve potansiyel olarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
PLT Yüksekliğinin Nedenleri
Trombositoz genellikle iki ana kategoriye ayrılır:
1. Reaktif (İkincil) Trombositoz
Bu tür trombositoz, altta yatan başka bir sağlık sorununun veya durumun bir sonucu olarak ortaya çıkar ve genellikle bu durum tedavi edildiğinde düzelir. Reaktif trombositozun yaygın nedenleri şunlardır:
- Enfeksiyonlar (bakteriyel, viral veya mantar enfeksiyonları)
- Kronik inflamatuar hastalıklar (romatoid artrit, inflamatuar bağırsak hastalıkları)
- Demir eksikliği anemisi
- Akut kanama
- Dalak çıkarılması (splenektomi) sonrası
- Bazı kanser türleri (akciğer, karaciğer, mide kanserleri gibi organ kanserleri)
2. Primer (Esansiyel) Trombositoz
Primer trombositoz, kemik iliğindeki anormal hücre üretiminden kaynaklanan bir durumdur. Bu, genellikle miyeloproliferatif hastalıklar olarak adlandırılan kan ve kemik iliği hastalıkları grubuna girer. Esansiyel trombositozun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle genetik mutasyonlarla ilişkili olduğu düşünülmektedir.
PLT Yüksekliği Belirtileri
PLT yüksekliği olan çoğu kişide belirgin bir semptom görülmeyebilir ve durum genellikle rutin kan testleri sırasında tesadüfen fark edilir. Ancak, trombosit seviyeleri çok yüksek olduğunda veya kan pıhtıları oluştuğunda bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler şunları içerebilir:
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Halsizlik ve yorgunluk
- El ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma (eritromelalji)
- Göğüs ağrısı ve nefes darlığı
- Görüş değişiklikleri
- Kolay morarma, burun veya diş eti kanamaları
- Ciddi durumlarda inme veya kalp krizi gibi pıhtılaşmaya bağlı komplikasyonlar
Teşhis ve Tedavi
PLT yüksekliği, tam kan sayımı testi ile teşhis edilir. Yüksek trombosit seviyelerinin altında yatan nedeni belirlemek için ek testler ve tıbbi değerlendirmeler gerekebilir. Tedavi, trombositozun türüne ve altta yatan nedenine bağlı olarak değişir. Belirtisiz durumlarda tedaviye gerek duyulmayabilirken, semptomatik vakalarda altta yatan hastalığın tedavisi veya trombosit sayısını düşürmeye yönelik ilaçlar kullanılabilir.