Lenfositler ve Bağışıklık Sistemi
Lenfositler (LYM), vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan beyaz kan hücreleridir. Kemik iliğinde üretilen bu hücreler, bakteri, virüs, mantar ve parazitler gibi istilacı patojenlere karşı savaşarak vücudu hastalıklara karşı korur. Ayrıca, kanser hücrelerinin büyümesini kontrol altında tutmaya ve hasarlı veya eski hücreleri yok etmeye yardımcı olurlar. Lenfositler temel olarak T lenfositleri, B lenfositleri ve doğal öldürücü (NK) hücreler olmak üzere üç ana türe ayrılır ve her birinin bağışıklık yanıtında farklı görevleri bulunur.
LYM Yüksekliği (Lenfositoz) Nedir?
LYM yüksekliği, tıbbi adıyla lenfositoz, kandaki lenfosit sayısının normal kabul edilen referans değerlerin üzerine çıkması durumudur. Yetişkinlerde mikrolitre başına genellikle 4.800'den fazla lenfosit bulunması, çocuklarda ise bu değerin 9.500 mikrolitrenin üzerinde olması lenfositoz olarak kabul edilir. Bu durum, rutin bir kan testi sırasında tesadüfen fark edilebilir ve genellikle vücudun bir enfeksiyonla veya başka bir sağlık sorunuyla aktif olarak mücadele ettiğinin bir göstergesidir.
LYM Yüksekliğinin Nedenleri
Lenfosit yüksekliği çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Enfeksiyonlar:
- Viral Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, mononükleoz (öpücük hastalığı), suçiçeği, kızamık, kabakulak, hepatit, HIV, COVID-19 ve sitomegalovirüs (CMV) gibi birçok viral enfeksiyon lenfosit artışına neden olabilir.
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Boğmaca, tüberküloz ve bruselloz gibi bakteriyel enfeksiyonlar da lenfosit sayısını yükseltebilir.
- Paraziter Enfeksiyonlar: Toksoplazmoz gibi paraziter enfeksiyonlar da lenfositoza yol açabilir.
- Otoimmün Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi otoimmün hastalıklar lenfosit seviyelerini artırabilir.
- Kanserler: Lösemi (akut lenfositik lösemi, kronik lenfositik lösemi) ve lenfoma gibi bazı kan kanserleri ile bazı solid tümörler LYM yüksekliğine neden olabilir.
- Diğer Durumlar: Alerjik reaksiyonlar, bazı ilaç reaksiyonları, kronik stres, aşırı fiziksel aktivite ve aşılar da geçici lenfosit artışına yol açabilir.
Belirtiler ve Ne Zaman Tehlikeli Olabilir?
LYM yüksekliği genellikle belirgin bir semptom göstermez ve rutin kan testleri sırasında ortaya çıkar. Ancak altta yatan nedene bağlı olarak ateş, halsizlik, yorgunluk, lenf bezlerinde şişme, gece terlemesi, kilo kaybı ve iştahsızlık gibi belirtiler görülebilir. Çoğu zaman lenfositoz zararsız ve geçici bir durumdur. Ancak uzun süreli ve yüksek lenfosit seviyeleri, kronik enfeksiyonlar veya kan kanseri gibi daha ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Tanı ve Tedavi
LYM yüksekliğinin tanısı, tam kan sayımı (hemogram) testi ile konulur. Altta yatan nedeni belirlemek için periferik yayma, lenf bezi biyopsisi, kemik iliği biyopsisi, görüntüleme testleri (röntgen, BT, MRI) ve enfeksiyon veya otoimmün hastalık testleri gibi ileri tetkikler gerekebilir. LYM yüksekliğinin tedavisi, bu duruma yol açan temel nedenin ortadan kaldırılmasına odaklanır. Bu, enfeksiyonlar için ilaç tedavisi, kanser durumlarında kemoterapi veya radyoterapi gibi yöntemleri içerebilir. Tedavi planı, doktor tarafından kişiye özel olarak belirlenmelidir. Kendi kendine tedavi uygulamaktan kaçınılmalı ve düzenli doktor kontrolleri ihmal edilmemelidir.