Lenfoma, vücudun enfeksiyonlarla savaşan bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistemde ortaya çıkan bir kanser türüdür . Bu hastalık, lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin anormal bir şekilde çoğalması ve büyümesiyle karakterizedir . Lenfositler, vücudu bakteri ve virüs gibi yabancı istilacılara karşı savunmada önemli bir rol oynar . Lenfoma, lenf bezleri (lenf düğümleri) başta olmak üzere dalak, timus bezi ve kemik iliği gibi lenfatik sistem organlarında görülebilir . Kan kanserlerinin yaklaşık %50'sini oluşturan lenfoma, erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüksek bir hastalıktır .
Lenfoma Türleri Nelerdir?
Lenfoma genel olarak iki ana gruba ayrılır: Hodgkin Lenfoma (HL) ve Non-Hodgkin Lenfoma (NHL) . Her iki türün de kendi içinde farklı alt tipleri bulunur ve bu alt tipler hastalığın seyri, tedavisi ve prognozu açısından farklılık gösterebilir .
- Hodgkin Lenfoma (HL): Nispeten daha nadir görülen bir lenfoma türüdür ve genellikle genç yetişkinlerde ortaya çıkar . Mikroskop altında Reed-Sternberg hücreleri adı verilen anormal hücrelerin varlığıyla ayırt edilir . Genellikle öngörülebilir bir yayılım modeli izler ve tedaviye iyi yanıt verir . Hodgkin lenfoma, en iyi tedavi edilebilen kanser türlerinden biridir .
- Non-Hodgkin Lenfoma (NHL): Lenfomaların büyük çoğunluğunu oluşturur ve Hodgkin lenfomadan yaklaşık 8 kat daha sık görülür . B hücreli veya T hücreli lenfositlerden kaynaklanabilir . Non-Hodgkin lenfomaların yüzden fazla alt türü olabilir ve bazıları yavaş seyirliyken (indolent), bazıları çok agresif olabilir .
Lenfoma Belirtileri Nelerdir?
Lenfoma belirtileri genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve başka hastalıklarla karıştırılabilir, bu da teşhisi geciktirebilir . En belirgin belirti, vücutta ağrısız bir şekilde büyüyen lenf bezleridir . Bu şişlikler genellikle boyun, koltuk altı ve kasık gibi bölgelerde fark edilir . Diğer yaygın belirtiler şunlardır :
- Tekrarlayan 38°C ve üzeri yüksek ateş
- Aşırı halsizlik ve yorgunluk
- Geceleri yoğun terleme
- Sebepsiz kilo kaybı (bilhassa son 6 ay içinde vücut ağırlığının %10'u veya daha fazlası)
- Vücutta kaşıntı
- Sık sık enfeksiyon geçirme
- Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürük (göğüs bölgesindeki lenf bezlerinin büyümesi durumunda)
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Lenfoma tanısı koymak için mutlaka tutulmuş bölgeden biyopsi yapmak gerekir . Kesin tanı histopatolojik inceleme ile konur . Biyopsiye ek olarak kan testleri, kemik iliği biyopsisi ve PET, CT, MR gibi görüntüleme yöntemleri de hastalığın evresini belirlemek için kullanılır .
Lenfoma tedavisi, hastalığın türü, evresi, yayılım şekli ve hastanın genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak kişiye özel planlanır . Tedavi sürecinin amacı, hastalığı tamamen ortadan kaldırmak (remisyon) veya kontrol altına alarak yaşam kalitesini artırmaktır . Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır :
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanılmasıdır .
- Radyoterapi (Işın Tedavisi): Kanserli hücreleri yok etmek için yüksek enerjili ışınların kullanılmasıdır .
- İmmünoterapi: Vücudun bağışıklık sistemini kanser hücrelerine saldırması için güçlendiren tedavilerdir .
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Kanserli hücrelerin belirli özelliklerini hedef alarak büyümelerini engelleyen ilaçlardır .
- Kök Hücre Nakli: Özellikle nüks eden veya yüksek riskli durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir .
Lenfoma, tehlikeli bir kanser türü olmasına rağmen, özellikle Hodgkin lenfoma yüksek iyileşme oranlarına sahiptir ve doğru tedavi ile tam remisyon sağlanabilir . Erken teşhis ve uygun tedavi, başarılı sonuçlar elde edilmesinde kritik öneme sahiptir .