İmmünoterapi Nedir?
İmmünoterapi, kanser tedavisinde kemoterapi ve radyoterapiye ek olarak kullanılan, vücudun bağışıklık sistemini kanser hücreleriyle savaşması için güçlendirmeyi hedefleyen bir yöntemdir . Bu biyolojik tedavi türü, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını, hedef almasını ve yok etmesini sağlayarak çalışır . Geleneksel kanser tedavilerinden farklı olarak, immünoterapi kanser hücrelerini doğrudan hedef almak yerine, vücudun doğal savunma mekanizmasını harekete geçirir .
İmmünoterapi Nasıl Çalışır?
Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara, virüslere ve anormal hücrelere karşı koruyan karmaşık bir savunma mekanizmasıdır . Normalde, bağışıklık sistemi kanser hücrelerini yabancı olarak tanıyıp yok edebilir . Ancak kanser hücreleri, bağışıklık sisteminden gizlenmek veya onu baskılamak için çeşitli yollar geliştirebilir . İmmünoterapi, bu kaçış mekanizmalarını ortadan kaldırarak veya bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini daha etkili bir şekilde tanımasını sağlayarak etki eder . Bu sayede, bağışıklık hücreleri (özellikle T hücreleri) kanserle daha güçlü bir şekilde mücadele edebilir ve hatta kanser nüks ettiğinde tekrar harekete geçebilecek bir bağışıklık hafızası oluşturabilir .
İmmünoterapi Türleri Nelerdir?
İmmünoterapi, bağışıklık sistemini farklı şekillerde harekete geçiren çeşitli türleri içerir :
- Bağışıklık Kontrol Noktası İnhibitörleri: Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini engelleyen kontrol noktalarını hedef alarak, kanser hücrelerine karşı savunma tepkisini güçlendirir .
- Monoklonal Antikorlar: Laboratuvarda üretilen bu antikorlar, kanser hücreleri üzerindeki belirli proteinlere bağlanarak onları imha eder veya bağışıklık sisteminin bu hücreleri tanımasına yardımcı olur .
- T-Hücre Transfer Tedavisi (CAR-T Hücre Tedavisi): Hastanın kendi T hücreleri laboratuvarda genetik olarak modifiye edilerek kanser hücrelerini hedef alacak şekilde donatılır ve tekrar hastaya verilir .
- Kanser Aşıları: Tümöre özgü antijenleri bağışıklık sistemine tanıtarak, bağışıklık hücrelerinin kanser hücrelerini hedeflemesini sağlar. Hem önleyici hem de tedavi edici amaçlarla kullanılabilir .
- Bağışıklık Sistemi Düzenleyicileri (Sitokinler): İnterferonlar ve interlökinler gibi sitokinler, bağışıklık hücrelerinin çoğalmasını tetikleyerek veya tümörlerin beslendiği kan damarlarının oluşumunu bozarak etki eder .
İmmünoterapinin Avantajları ve Yan Etkileri
Avantajları:
- Doğal Bağışıklık Sistemi Kullanımı: Vücudun kendi savunma mekanizmasını güçlendirerek kanserle savaşmasını sağlar .
- Spesifik Hedefleme: Kanser hücrelerini daha spesifik bir şekilde hedefleyerek sağlıklı hücrelere verilen zararı minimize edebilir .
- Bağışıklık Hafızası: Bazı türleri, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini “hatırlamasını” sağlayarak nüks durumunda tekrar mücadele etme yeteneği kazandırır .
Yan Etkileri:
İmmünoterapinin yan etkileri, bağışıklık sisteminin aşırı aktifleşmesine bağlı olarak ortaya çıkabilir . En sık görülen yan etkiler arasında şunlar bulunur:
- Yorgunluk ve halsizlik .
- Deri problemleri (döküntü, kaşıntı) .
- Gastrointestinal sorunlar (ishal, bulantı, kusma, karın ağrısı) .
- Hormonal bozukluklar, özellikle tiroid fonksiyon bozuklukları .
- Akciğer iltihabı (pnömonitis) .
Bu yan etkiler genellikle hafif seyretse de, bazı durumlarda ciddi olabilir ve tedavi gerektirebilir .