Hemanjiom Nedir?
Hemanjiom, kan damarlarının anormal bir şekilde çoğalması sonucu oluşan, kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümördür. Halk arasında “damar beni” olarak da bilinir. Özellikle çocukluk döneminde en sık görülen iyi huylu doku büyümesidir ve yenidoğan bebeklerin yaklaşık %4-5'inde rastlanır. Hemanjiomlar, cilt üzerinde kırmızı, pembe veya mor renkli bir leke ya da şişlik olarak görülebileceği gibi, karaciğer gibi iç organlarda da gelişebilir.
Hemanjiom Türleri Nelerdir?
Hemanjiomlar, yerleşim yerlerine ve görünümlerine göre farklı türlere ayrılır:
- Yüzeysel (Kapiller) Hemanjiomlar: Cilt yüzeyine yakın oluşur ve genellikle parlak kırmızı renkte, kabarık, pütürlü lezyonlar olarak belirir. Bu tür hemanjiomlar “çilek lekesi” olarak da adlandırılır ve bebeklerde en sık görülen tiptir.
- Derin (Kavernöz) Hemanjiomlar: Cildin daha derin katmanlarında yer alır ve mavimsi, şişkin bir görünüme sahiptir. Sınırları yüzeysel hemanjiomlara göre daha az belirgindir.
- Karışık Hemanjiomlar: Hem yüzeysel hem de derin hemanjiom özelliklerini bir arada taşıyan türlerdir.
- İnfantil Hemanjiomlar: Bebeklerde doğumdan kısa bir süre sonra ortaya çıkar, ilk birkaç ay içinde hızla büyür ve genellikle 5-10 yaş arasına kadar kendiliğinden küçülerek kaybolur.
- İç Organ Hemanjiomları: En sık karaciğerde görülür ve genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz, tesadüfen başka bir durum araştırılırken tespit edilir.
- Vişne Anjiomu (Cherry Angioma): Genellikle 30 yaşın üzerindeki bireylerde görülen küçük, parlak kırmızı lezyonlardır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hemanjiomların kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, kan damarlarını kaplayan endotel hücrelerinin anormal çoğalması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bazı risk faktörleri şunlardır:
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde hemanjiom bulunması, bebekte hemanjiom riskini artırabilir.
- Prematüre Doğum: Erken doğan bebeklerde daha sık görülür.
- Cinsiyet: Kız bebeklerde erkek bebeklere göre daha yaygındır.
- Hormonal Etkiler: Hamilelik sırasında yükselen östrojen seviyeleri veya hormon yerine koyma tedavisi, özellikle karaciğer hemanjiomlarının büyümesinde rol oynayabilir.
Belirtileri ve Tanı
Hemanjiomların belirtileri türüne ve yerleşim yerine göre değişir. Cilt üzerindeki hemanjiomlar genellikle kırmızı, mor veya pembe lekeler ya da kabarık şişlikler olarak görülür. Derin hemanjiomlar ise mavimsi bir renk alabilir ve cilt altında hissedilebilir. İç organ hemanjiomları çoğu zaman belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan tetkikler sırasında fark edilir.
Tanı genellikle fiziksel muayene ile konulur. Hekim, lezyonun görünümünü ve özelliklerini değerlendirir. İç organlarda veya daha derin dokularda yer alan hemanjiomlar için ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi radyolojik tetkikler kullanılabilir.
Tedavi Yöntemleri
Hemanjiomların çoğu, özellikle infantil hemanjiomlar, zamanla kendiliğinden küçülür ve herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak, bazı durumlarda hemanjiomun büyüklüğü, yeri veya neden olduğu sorunlar (görme, solunum, beslenme güçlüğü, kanama, ülserasyon gibi) nedeniyle tedavi gerekebilir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
- İlaç Tedavisi: Beta-blokerler (örneğin propranolol) günümüzde hemanjiom tedavisinde ilk tercih edilen yöntemdir. Kortikosteroidler de kullanılabilir.
- Lazer Tedavisi: Özellikle yüzeysel ve küçük hemanjiomlarda etkili olabilir.
- Cerrahi Müdahale: Nadiren, büyük, hızlı büyüyen veya fonksiyonel sorunlara yol açan hemanjiomlar için cerrahi olarak çıkarılması düşünülebilir.
- Diğer Yöntemler: Embolizasyon (damarların tıkanması) ve skleroterapi (ilaç enjeksiyonu ile küçültme) gibi yöntemler de bazı durumlarda uygulanabilir.