DAESH: Küresel Bir Terör Örgütü
DAESH, aynı zamanda IŞİD (Irak ve Şam İslam Devleti), ISIS (Islamic State of Iraq and Syria) ve ISIL (Islamic State of Iraq and the Levant) olarak da bilinen, uluslararası alanda tanınan cihatçı bir terör örgütüdür. Arapça adının kısaltması olan DAESH (Dāʿiš) terimi de yaygın olarak kullanılmaktadır . Örgüt, kendisini dünya çapında bir halifelik olarak ilan etmiş ve tüm Müslümanlar üzerinde dini ve siyasi otorite iddiasında bulunmuştur; ancak bu iddia Müslümanların büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmemektedir . Birleşmiş Milletler ve birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır .
Kökenleri ve Yükselişi
DAESH'in örgütsel kökenleri 1999 yılına dayanmaktadır ve Irak direnişine uzanmaktadır . 2004-2013 yılları arasında El Kaide'nin bir parçası olarak faaliyet göstermiştir . Özellikle 2003'teki ABD'nin Irak işgali sonrası oluşan güç boşluğundan faydalanarak güçlenmiştir . Ebu Musab ez-Zerkavi liderliğinde Irak'ta El Kaide'nin kurulmasıyla temelleri atılmıştır . Örgüt, 2013 yılında Suriye'ye yayılarak Irak ve Şam İslam Devleti adını almıştır .
İdeolojisi ve Hedefleri
DAESH, Selefi-cihatçı bir ideolojiye sahiptir ve İslam'ın aşırı ve radikal bir yorumunu benimsemektedir . Temel amacı, şeriat kanunlarına dayalı bir İslam devleti kurmak ve sözde bir hilafet ilan etmektir . Örgüt, kendi dünya görüşüne uymayan herkesi hedef alarak Şiiler, Yezidiler, Hristiyanlar ve hatta diğer cihatçı gruplara karşı şiddet eylemleri gerçekleştirmiştir .
Faaliyetleri ve Finansmanı
DAESH, 2014 yılında Irak ve Suriye'de geniş bölgeleri ele geçirerek de facto bir devlet kurmuştur . Bu dönemde Musul gibi büyük şehirleri kontrol altına almış ve petrol sahalarından, vergilendirmeden, soygun ve adam kaçırmadan milyarlarca dolar gelir elde etmiştir . Örgüt, intihar saldırıları, katliamlar ve rehin alma gibi acımasız yöntemlerle tanınmıştır .
Çöküşü ve Güncel Durumu
Uluslararası Koalisyon'un askeri operasyonları sonucunda DAESH, 2017'de Irak'taki ve 2019'da Suriye'deki son topraklarını kaybetmiştir . Bu durum, sözde hilafet projesinin başarısız olduğu anlamına gelmektedir . Ancak, örgütsel varlığı tamamen sona ermemiş, yer altına inerek uyuyan hücreler ve isyancı tarzı saldırılarla tehdit oluşturmaya devam etmektedir . DAESH, özellikle Afrika'da ve diğer bölgelerde militan toplama ve terör eylemleri düzenleme kapasitesini sürdürmektedir . Türkiye de DAESH'e karşı önemli bir mücadele yürütmüş ve örgütün sözde 'Türkiye vilayeti' yapılanmasına karşı operasyonlar düzenlemiştir .