Aspirin Nedir?
Aspirin, asetilsalisilik asit (ASA) etken maddesini içeren, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) grubuna ait, dünya genelinde en yaygın kullanılan ilaçlardan biridir . Tarihi kökenleri söğüt ağacının kabuğunda bulunan salisilik aside dayanır ve günümüzdeki formu 1897 yılında Alman kimyager Felix Hoffmann tarafından geliştirilmiştir .
Aspirin Ne İşe Yarar?
Aspirin, farklı dozlarda çeşitli tıbbi amaçlar için kullanılır:
- Ağrı Kesici ve Ateş Düşürücü: Yüksek dozlarda (300 mg ve üzeri) baş ağrısı, diş ağrısı, kas ağrısı, regl ağrıları gibi hafif ve orta şiddetteki ağrıların tedavisinde ve ateşi düşürmede etkilidir . Vücutta ağrı ve iltihaplanmaya neden olan prostaglandinlerin üretimini engelleyerek etki gösterir .
- İltihap Giderici (Anti-enflamatuar): Romatoid artrit, romatizmal ateş, perikardit ve Kawasaki hastalığı gibi iltihaplı durumların tedavisinde kullanılır .
- Kan Sulandırıcı (Antiplatelet): Düşük dozlarda (75-81 mg) kanın pıhtılaşmasını önleyerek kan sulandırıcı etki gösterir . Bu özelliği sayesinde kalp krizi ve felç riskini azaltmak, kalp krizi veya felç geçirmiş kişilerde tekrarlayan olayları önlemek için kullanılır . Ayrıca anjiyoplasti ve koroner bypass ameliyatı gibi damar girişimlerinden sonra da faydalıdır .
Aspirin Kullanım Alanları
Aspirin'in yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Baş ağrısı, migren .
- Regl ağrıları .
- Soğuk algınlığı ve grip semptomları .
- Burkulma ve zorlanmalar .
- Artrit gibi uzun süreli iltihaplı durumlar .
- Kalp krizi ve iskemik inme riskini azaltma .
- Bazı kanser türlerinin önlenmesinde potansiyel rolü olduğu yönünde bilimsel çalışmalar bulunmaktadır, ancak bu konuda doktor kontrolü ve tavsiyesi önemlidir .
Kimler Aspirin Kullanmamalıdır?
Aspirin, bazı durumlarda dikkatli kullanılmalı veya hiç kullanılmamalıdır:
- Mide rahatsızlığı, mide ülseri veya kanama riski olan hastalar .
- Cerrahi operasyon öncesi ve sonrası kanama eğilimini artırabilir .
- Alerjik reaksiyon geçmişi olanlar (cilt döküntüsü, kaşıntı, nefes darlığı) .
- Özellikle viral hastalıkların neden olduğu ateşli çocuk hastalıklarında Reye Sendromu adı verilen ölümcül bir beyin ve karaciğer hastalığına yol açabileceği için çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanılmamalıdır .
- Hamileliğin son dönemlerinde tavsiye edilmez .
- Yüksek doz ilaç alanlar, kortizon veya ek kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar doktor kontrolünde olmalıdır .
Aspirin, birçok ilaçla etkileşime girebildiği için kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız gerekmektedir .