TENMAK'ın Kuruluşu ve Amacı
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK), 2020 yılında 4 ve 57 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile kurulmuştur. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyet gösteren bu kurum, Türkiye'nin enerji ve maden alanlarındaki bilimsel ve teknolojik kapasitesini geliştirmeyi hedeflemektedir.
TENMAK'ın temel amaçları arasında, ülkenin rekabet gücünü artırmak, inovasyon ihtiyaçlarını karşılamak, yeni ürünlerin üretimini ve mevcut olanların geliştirilmesini sağlamak, araştırmacılara bilimsel bir ortam sunmak ve kamu ile özel sektör iş birlikleriyle bilimsel araştırmaları koordine etmek ve teşvik etmek yer almaktadır.
TENMAK'ın Yapısı ve Faaliyet Alanları
TENMAK, bünyesine Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ve Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü'nü alarak bu alanlardaki uzmanlığı tek çatı altında toplamıştır. Kurumun faaliyet gösterdiği ana alanlar şunlardır:
- Enerji
- Maden
- İyonlaştırıcı Radyasyon
- Parçacık Hızlandırıcıları
- Nükleer Teknoloji
TENMAK bünyesinde, bu stratejik alanlarda uzmanlaşmış çeşitli araştırma enstitüleri bulunmaktadır:
- Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN)
- Bor Araştırma Enstitüsü
- Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü
- Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü
- Enerji Araştırma Enstitüsü
Stratejik Projeler ve Katkıları
TENMAK, Türkiye'nin enerji bağımsızlığı ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında kritik rol oynamaktadır. Kurum, enerji üretiminde sürdürülebilirlik ve verimlilik sağlayacak teknolojiler geliştirmekte, nükleer bilim ve teknolojiler üzerine Ar-Ge faaliyetlerini desteklemektedir.
Son dönemde, yerli nükleer reaktör geliştirme projelerine büyük önem verilmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve üniversitelerle iş birliği içinde başlatılan “Yerli Nükleer Reaktör Geliştirilmesi Çağrısı” ile Türkiye, nükleer enerji teknolojilerinde kendi yolunu açmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, küçük modüler reaktörler (SMR) ve mikro reaktörler gibi yenilikçi tasarımların geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Ayrıca, TENMAK tarafından geliştirilen İ-RİS Radyasyon İzleme Sistemi gibi yerli ve yenilikçi teknolojiler, radyolojik veya nükleer acil durumlarda hızlı müdahale ve izleme kapasitesini artırmaktadır. TENMAK, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gibi uluslararası kuruluşlarla da yakın iş birliği içinde çalışarak küresel iklim hedeflerine katkıda bulunmayı ve nükleer enerjinin güvenli ve barışçıl kullanımını sağlamayı taahhüt etmektedir.