Tarım Sayımı Nedir?
Tarım sayımı, bir ülkedeki tarımsal faaliyetlerin mevcut durumunu ve yapısını en geniş kapsamlı şekilde ortaya koyan istatistiksel bir çalışmadır. Bu sayım sayesinde tarım arazilerinin büyüklüğü, hayvan varlığı, kullanılan tarımsal alet ve makineler, sulama yöntemleri ve işgücü gibi konularda önemli veriler toplanır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde yürütülen bu sayımlar, tarım sektörünün geleceğini şekillendirecek temel bilgileri sağlar.
Neden Önemlidir?
Tarım sayımından elde edilen veriler, tarım politikalarının belirlenmesinde kritik bir rol oynar. Bu veriler, hem politika yapıcılar hem de üreticiler, araştırmacılar ve tarım sektöründeki diğer tüm paydaşlar için bir yol haritası niteliği taşır. Sayımın temel amaçları şunlardır:
- Tarımsal üretimden nihai tüketiciye uzanan gıda arz zincirinin doğru, güncel ve detaylı veriler üzerine inşa edilmesini sağlamak.
- Üreticilerin ihtiyaçlarını net bir şekilde belirlemek ve kamu desteklerini daha verimli kullanmak.
- İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik kriterleri göz önüne alınarak, çevre dostu tarım uygulamalarının yaygınlığı ve enerji verimliliği gibi konuları incelemek.
- Sürdürülebilir bir kayıt sistemi kurarak tarım sektörüne ilişkin verilerin teminini sağlamak.
- Ara yıllarda yapılacak tarımsal araştırmalar için bir çerçeve oluşturmak.
Kapsamı ve Uygulama Süreci
Tarım sayımı, bitkisel ve/veya hayvansal üretim gerçekleştiren tüm tarımsal işletmeleri (hanehalkı, hanehalkı ortaklığı, şirket, kooperatif vb.) kapsar. Türkiye'de daha önce yedi kez genel tarım sayımı yapılmış olup, en son 2001 yılında gerçekleştirilmiştir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından her on yılda bir yapılması öngörülen bu sayımlar, Türkiye'de 2025 yılında yeniden başlamıştır.
2025 Genel Tarım Sayımı iki aşamalı olarak yürütülmektedir. İlk aşamada Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından mevcut kayıtlarda yer almayan tarım arazilerinin tespiti ve kayıt altına alınması işlemleri tamamlanmıştır. İkinci aşamada ise TÜİK tarafından tespit edilen tarımsal işletmelerden detaylı veriler derlenmektedir. Veri toplama yöntemleri arasında yüz yüze görüşmeler ve e-Devlet üzerinden anket doldurma seçenekleri bulunmaktadır. Sayım kapsamında toplanan bilgiler arasında tarımsal arazilerin parsel bazında tespiti, hayvan varlığı ve türleri, tarımsal makine ve ekipmanların kaydı, sulama sistemleri, işgücü ve gübre yönetimi gibi birçok başlık yer almaktadır.
Yasal Zorunluluk ve Gizlilik
5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu'nun 54. Maddesi uyarınca Genel Tarım Sayımı'na katılım zorunludur. İstenen bilgileri vermeyen, eksik veya hatalı beyanda bulunan işletmelere idari para cezası uygulanmaktadır. Ancak, verilen tüm bilgiler aynı kanun gereğince tamamen gizli tutulur ve istatistik amacı dışında hiçbir kurum veya kişiyle paylaşılmaz.