Sermaye artırımı, bir şirketin esas sermayesini artırmak için yeni hisse senetleri çıkararak veya mevcut hisse senetlerinin bedellerini yükselterek ek fonlar elde etmesi işlemidir. Bu finansal işlem, şirketlerin mali yapılarını güçlendirmelerine ve büyüme hedeflerine ulaşmalarına olanak tanır.
Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
Şirketler çeşitli stratejik ve finansal nedenlerle sermaye artırımına giderler. Başlıca nedenler şunlardır:
- Finansman Sağlama: Yeni yatırımları finanse etmek, büyüme projelerini desteklemek veya faaliyet hacmini genişletmek için ek nakit akışı sağlamak.
- Borç Azaltma: Mevcut borç yükünü hafifletmek ve şirketin finansal risklerini minimize etmek.
- Mali Yapıyı Güçlendirme: Şirketin özkaynaklarını artırarak bilançosunu dengelemek ve finansal göstergelerini optimize etmek.
- Enflasyona Karşı Korunma: Yüksek enflasyon dönemlerinde reel sermaye değerindeki düşüşü telafi etmek ve şirketin mali yapısını daha dayanıklı hale getirmek.
- Pazar Payını Genişletme: Yeni pazarlara girmek veya ürün çeşitliliğini artırmak gibi operasyonel genişlemeler için kaynak yaratmak.
Sermaye Artırımı Türleri
Sermaye artırımı temel olarak iki ana türde gerçekleştirilir: bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı.
Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelli sermaye artırımı, şirketin mevcut ortaklarından veya yeni yatırımcılardan belirli bir bedel karşılığında yeni hisse senedi çıkararak sermayesini artırmasıdır. Bu süreçte, hisse senetlerine belirli bir bedel ödenir ve bu bedel şirketin sermayesine eklenir. Mevcut hissedarların yeni çıkarılan hisse senetlerini öncelikli olarak satın alma hakkına "rüçhan hakkı" denir. Rüçhan hakkı kullanılmak istenmediğinde, bu haklar başkalarına satılabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin dışarıdan herhangi bir nakit girişi olmaksızın, iç kaynaklarını (dağıtılmayan kârlar, yedek akçeler vb.) kullanarak ödenmiş sermayesini artırmasıdır. Bu işlemde hissedarlardan ek ödeme talep edilmez; mevcut ortaklara, ellerindeki pay oranında karşılıksız yeni hisse senetleri dağıtılır. Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin özsermayesini güçlendirirken, hissedarların sahip olduğu hisse senedi sayısını artırır.
Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Artırımı Arasındaki Farklar
İki tür sermaye artırımı arasındaki temel farklar şunlardır:
- Kaynak: Bedelli artırımda dış kaynaklar (hissedarlardan alınan nakit) kullanılırken, bedelsiz artırımda şirketin iç kaynakları kullanılır.
- Ödeme: Bedelli artırımda hissedarlar yeni hisseler için bedel öderken, bedelsiz artırımda herhangi bir ödeme yapılmaz.
- Nakit Akışı: Bedelli artırım şirkete nakit girişi sağlarken, bedelsiz artırımda nakit akışı olmaz.
- Amaç: Bedelli artırımlar genellikle finansman sağlamak amacıyla yapılırken, bedelsiz artırımlar daha çok şirketin kârını sermayeye ekleyerek mali yapıyı güçlendirmek için yapılır.
Her iki sermaye artırımı türü de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) onayını gerektirebilir ve halka açık şirketler için kamuya bildirim zorunluluğu bulunur.