Para Yüzme Nedir?
Para yüzme, çeşitli engel gruplarından sporcuların katıldığı, yüzme sporunun engelli bireylere uyarlanmış halidir. Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) tarafından yönetilen bu spor dalı, engelli bireylerin fiziksel ve zihinsel gelişimlerine katkıda bulunurken, aynı zamanda spor yoluyla özgüven kazanmalarını sağlar.
Tarihçesi
Para yüzmenin kökenleri, 1948 yılında İngiltere'deki Stoke Mandeville Hastanesi'nde felçli savaş gazileri için başlatılan rehabilitasyon etkinliklerine dayanmaktadır. Bu etkinlikler zamanla büyüyerek uluslararası bir organizasyona dönüşmüş ve 1960 yılında Roma'da düzenlenen ilk Paralimpik Oyunları'nda yer almıştır. Başlangıçta belirli engel gruplarına yönelik olan bu spor, zamanla daha geniş bir yelpazeye yayılarak farklı engel türlerine sahip sporcuların yarışabileceği bir branş haline gelmiştir.
Sınıflandırma Sistemi
Para yüzmede adil bir rekabet ortamı sağlamak amacıyla sporcular, engel türlerine ve seviyelerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma, engelin spor performansına etkisine göre yapılır ve her spor dalı için özeldir. Dünya Para Yüzme, üç ana engel grubuna hitap eder: fiziksel, görme ve zihinsel engelliler. Spor sınıfları genellikle 'S' veya 'SB' kodları ve bir numara ile belirtilir. Numara ne kadar düşükse, engellilik seviyesi o kadar fazladır. Örneğin:
- Fiziksel Engelliler (S1-S10): S1 en ciddi, S10 ise en hafif fiziksel engeli olan sporcuları temsil eder.
- Görme Engelliler (S11-S13): S11 tamamen görme engelli, S12 ve S13 ise daha hafif görme engeli olan sporcular içindir.
- Zihinsel Engelliler (S14): Bu sınıf, zihinsel engelli sporcular için geçerlidir.
Yarış Kuralları ve Stiller
Para yüzme yarışları, Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA) kurallarına büyük ölçüde benzerlik gösterir. Ancak, engelli sporcuların durumlarına göre bazı uyarlamalar yapılır. Bu uyarlamalar arasında isteğe bağlı platform veya suda başlama, sinyallerin kullanılması ve görme engelli yüzücüler için 'tapper' adı verilen dokunma yardımcıları yer alabilir. Yarışmacılar serbest, sırtüstü, kelebek, kurbağalama ve karışık stillerde yeteneklerini sergilerler.
Faydaları
Para yüzme, engelli sporcular için hem fiziksel hem de zihinsel açıdan birçok fayda sunar. Fiziksel olarak, tüm vücut kaslarını çalıştırır, kas gücünü ve dayanıklılığını artırır. Kardiyovasküler sağlığı destekler, kalp ve akciğer kapasitesini geliştirir. Ayrıca, eklemler üzerindeki baskıyı azaltarak eklem sağlığını iyileştirir. Zihinsel faydaları arasında ise stresi ve kaygıyı azaltma, ruh halini iyileştirme ve özgüven artışı yer alır.