Molekülün Tanımı
Molekül, iki veya daha fazla atomun kimyasal bağlarla birbirine bağlanarak oluşturduğu, bir maddenin fiziksel ve kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük temel yapıdır. Bu atomlar aynı türden olabileceği gibi, farklı türlerden de olabilirler. Örneğin, su (H₂O) molekülü iki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşurken, oksijen gazı (O₂) iki oksijen atomundan meydana gelir.
Molekülün Yapısı ve Özellikleri
Moleküller, atomlar arasındaki kimyasal bağlar sayesinde bir arada durur. Bu bağlar genellikle kovalent, iyonik veya metalik bağlar olabilir. Moleküllerin yapısı ve atomların dizilişi kendilerine özgüdür ve bu, molekülün özelliklerini belirler.
- Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerin Korunması: Bir molekül, oluşturduğu elementin veya bileşiğin karakteristik fiziksel ve kimyasal özelliklerini korur.
- Bağımsız Varlık: Moleküller doğada serbest halde bulunabilirler.
- Elektriksel Nötrlük: Genellikle elektriksel olarak nötr atom gruplarını ifade ederler.
- Hareketlilik: Moleküller, sıcaklığa bağlı olarak öteleme, dönme ve titreşim gibi hareketler yapabilirler. Sıcaklık arttıkça bu hareketler hızlanır.
- Boyut ve Karmaşıklık: Az sayıda atomdan oluşan moleküller basit yapılı (örneğin O₂), çok sayıda atomdan oluşanlar ise karmaşık yapılı (örneğin proteinler) olarak kabul edilir.
Molekül Çeşitleri
Moleküller, içerdikleri atom türlerine göre başlıca iki ana kategoriye ayrılır:
- Element Molekülleri: Aynı tür atomların bir araya gelmesiyle oluşan moleküllerdir. Bu moleküller, tek bir elementin özelliklerini taşır. Örnek olarak oksijen gazı (O₂), ozon (O₃) ve azot gazı (N₂) verilebilir.
- Bileşik Molekülleri: Farklı tür atomların kimyasal bağlarla birleşmesiyle oluşan moleküllerdir. Bu moleküller, yeni bir bileşiğin özelliklerini taşır. Su (H₂O) ve karbondioksit (CO₂) bileşik moleküllerine örnektir. Tüm bileşikler birer moleküldür, ancak tüm moleküller bileşik değildir (örneğin O₂ bir moleküldür ama bileşik değildir).
Atom ve Bileşikten Farkı Nedir?
Atom: Bir elementin kimyasal özelliklerini taşıyan, daha fazla bölünemeyen en küçük birimidir. Proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Atomlar tek başına var olabilirken (örneğin soy gazlar), moleküller atomların birleşimiyle oluşur.
Bileşik: İki veya daha fazla farklı elementin atomlarının kimyasal bağlarla birleşmesiyle oluşan saf maddedir. Bir bileşik her zaman bir moleküldür (örneğin H₂O), ancak aynı tür atomlardan oluşan bir molekül (örneğin O₂) bir bileşik değildir.