Kübizm Nedir?
Kübizm, 20. yüzyılın başlarında, özellikle I. Dünya Savaşı öncesi Paris'te ortaya çıkan ve modern sanatın önemli bir akımı olarak kabul edilen bir sanat hareketidir . İspanyol ressam Pablo Picasso ve Fransız ressam Georges Braque öncülüğünde 1908 yılında gelişen bu akım, temsile dayalı sanat anlayışından saparak devrim niteliğinde bir değişim yaratmıştır . Kübizm adı, sanat eleştirmeni Louis Vauxcelles'in Georges Braque'ın bir tablosu için “küçük küpler” ifadesini kullanmasıyla ortaya çıkmıştır .
Kübizmin Temel Özellikleri
Kübizm, kendisinden önceki pek çok akıma, özellikle de Empresyonizm'e tepki olarak doğmuştur . Akımın temel özellikleri şunlardır:
- Çoklu Bakış Açıları: Nesneler tek bir bakış açısından değil, birkaç yönden değerlendirilerek resmedilir . Sanatçılar, objeleri geometrik şekillere bölerek ve bu şekilleri farklı açılardan bir araya getirerek betimlerler .
- Geometrik Formlar: Doğal formlar silindir, küre, koni gibi geometrik şekillere indirgenir . Bu sayede nesnelerin hacimsel özellikleri bir düzlem üzerinde kapsamlı bir şekilde yansıtılır .
- Geleneksel Perspektifin Reddi: Kübizm, Rönesans'tan miras kalan klasik resim temellerini sarsarak geleneksel perspektifi reddeder . Derinlik izlenimi, perspektif yerine geometrik yapılar aracılığıyla verilir .
- Nesnenin Özüne Odaklanma: Kübist sanatçılar, konunun sadece görünen yönünü değil, görünmeyen tarafını da göstermeyi amaçlar . Varlığın dış görünüşüyle birlikte iç dünyasının da betimlenmesi hedeflenir .
- Sınırlı Renk Paleti: Özellikle ilk dönemlerinde, renkler genellikle nötr tonlarda ve daha sade kullanılır .
Kübizmin Evreleri
Kübizm akımı genellikle iki ana evrede incelenir:
Analitik Kübizm (1907-1912)
Bu dönem, Kübizmin ilk resmi aşamasıdır ve 1907'den 1912'ye kadar sürmüştür . Sanatçılar, nesneleri parçalara ayırarak ve bu parçaları geometrik formlarla yeniden birleştirerek eserler yaratmışlardır . Renk paleti genellikle nötr tonlarda ve parçalı konuların kaotik resimleriyle karakterize edilmiştir . Bu evrede, nesnelerin sadece görünür yanları değil, aynı zamanda görünmeyen yönleri de ele alınmıştır .
Sentetik Kübizm (1912-1914)
1912 yılında başlayan ve 1914'e kadar süren bu ikinci aşamada, sanatçılar kompozisyonlarını sadeleştirmiş ve renk paletlerini aydınlatmışlardır . Sentetik Kübizm, daha güçlü renklerin ve renk uyumlarının ön plana çıktığı bir dönemdir . Bu evrede, resim veya kolaj sanatı olarak işlenen natürmort tasvirlerine ilgi gösterilmiş ve eserlere kelimeler, gazete parçaları gibi kolaj öğeleri eklenmeye başlanmıştır .
Önemli Temsilcileri
Kübizmin en bilinen temsilcileri arasında Pablo Picasso ve Georges Braque öne çıkmaktadır . Akımın gelişimine katkı sağlayan diğer önemli sanatçılar arasında Juan Gris, Fernand Léger, Albert Gleizes ve Jean Metzinger de yer alır .
Kübizmin Sanat Dünyasına Etkisi
Kübizm, başlangıçta resim ve heykelde etkisini göstermiş, sonrasında ise edebiyat, şiir ve mimaride izleri görülmüştür . Süsleme sanatlarını da etkileyerek mobilya desen ve biçimleri, halı, perde, döşemelik motiflerinde değişikliklere yol açmıştır . Sanat dünyasında büyük bir etki yaratan Kübizm, modern sanatı anlamada önemli bir adımdır .