Kivi Nedir?
Kivi, Actinidia deliciosa adı verilen odunsu ve asma türünde yetişen, kahverengi, tüylü bir kabuğa ve parlak yeşil, etli bir iç kısma sahip tropikal bir meyvedir . İç kısmında minik siyah tohumlar bulunur ve oval şekilli, tavuk yumurtası büyüklüğündedir . Ekşi ve tatlı arasında dengeli bir tada sahip olan kivi, yüksek oranda C vitamini ve lif içeriğiyle dikkat çeker . Eski zamanlarda "Çin bektaşi üzümü" olarak bilinen bu meyveye, Soğuk Savaş dönemindeki ticari kaygılarla "kivi" adı verilmiştir .
Kivinin Besin Değeri
Kivi, vitamin ve mineraller açısından oldukça zengin bir besin kaynağıdır . Özellikle C vitamini deposu olarak kabul edilir ve tek bir orta boy kivi, günlük önerilen C vitamini alım miktarının yaklaşık %90'ını karşılayabilir . 100 gram kivinin besin değerleri yaklaşık olarak şöyledir:
- Kalori: 61-63 kcal
- Yağ: 0,5 gr
- Sodyum: 3 mg
- Karbonhidrat: 15 gr
- Şeker: 9 gr
- Diyet Lifi: 3 gr
- Protein: 1,1 gr
Ayrıca kivi, A, E, K, B6 (piridoksin) ve B9 (folat) vitaminleri ile bakır, potasyum, kalsiyum, çinko ve magnezyum gibi mineralleri de içerir . Antioksidanlar açısından da zengin bir meyvedir .
Kivinin Sağlığa Faydaları
Kivi, zengin besin içeriği sayesinde birçok sağlık faydası sunar:
- Sindirim Sistemini Destekler: Yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur, bağırsak sağlığını korur ve kabızlık gibi sorunlara iyi gelir . Ayrıca, proteinleri parçalayan enzimler içerir ve şişkinliği azaltmaya yardımcı olabilir .
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: C vitamini açısından zengin olması nedeniyle bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklara karşı korur .
- Cilt Sağlığını İyileştirir: Kolajen üretiminin önemli bir bileşeni olan C vitamini sayesinde cilt sağlığını destekler, cildin sıkılaşmasında ve bağ dokusu üretiminde etkilidir .
- Kalp Sağlığını Korur: Potasyum içeriği sayesinde yüksek tansiyonu dengelemeye yardımcı olur ve kalp sağlığının korunmasını teşvik eder . Lif içeriği ise kolesterol ve trigliserit seviyelerinin düşürülmesine katkıda bulunabilir .
- Kilo Kontrolüne Yardımcı Olur: Düşük kalorili ve az yağlı olmasının yanı sıra lif açısından zengin yapısıyla tokluk hissi sağlayarak kilo verme sürecini destekler .
- Astım Semptomlarını Hafifletir: Kivide bulunan C vitamini ve antioksidanlar, astım hastalarında hırıltılı solunum gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, özellikle çocuklarda faydalı olduğu gözlemlenmiştir .
- Göz Sağlığını Destekler: İçerdiği vitamin ve mineraller, özellikle A vitamini öncülü olan karotenoidler sayesinde göz sağlığına fayda sağlar .
Kivi Nasıl Tüketilir?
Kivi, kişinin isteğine bağlı olarak farklı yöntemlerle tüketilebilen çok yönlü bir meyvedir . Kabuğundan arındırıldıktan sonra dilimlenip çiğ olarak tüketilebilir . Ayrıca smoothie'lerde, meyve salatalarında, tatlılarda (dondurma, yoğurt, kek süslemeleri) ve hatta yeşil yapraklı sebze ağırlıklı salatalarda da kullanılabilir .
Kivinin Kökeni ve Yetiştirilmesi
Kivinin kökeni Doğu Asya'ya, özellikle Çin'in güneyindeki Yangtse Vadisi'ne dayanmaktadır . Avrupalılar tarafından 1850'li yıllarda keşfedilmiş ve 1900'lü yılların başında Yeni Zelanda, İngiltere ve Amerika gibi ülkelere yayılmıştır . Günümüzde Çin, İtalya, Yeni Zelanda, İran ve Yunanistan gibi ülkeler önemli kivi üreticileridir . Kivi, sonbahar ve kış meyvesi olarak bilinir; genellikle Ekim sonu ve Kasım başlarında hasat edilir ve Kasım-Aralık aylarında taze olarak tüketilebilir .