Kara Mizah Nedir?
Kara mizah, aynı zamanda kara komedi veya ofansif mizah olarak da bilinen, komedi ve hicvin alt türlerinden biridir. Genellikle din, cinayet, ölüm, hastalık, savaş, doğal afetler ve akıl hastalığı gibi ciddiyetle anılan, hatta tabu kabul edilen konuları mizahi bir anlayışla ele alır. Bu mizah türü, doğrudan güldürmekten ziyade, okuyucuyu veya izleyiciyi düşündürerek buruk bir tebessüm oluşturmayı hedefler.
Kara Mizahın Özellikleri
Kara mizahın temel özelliklerinden biri, ironi ve bazen de yazgıcılığı kullanmasıdır. Hayatın anlamsızlığını veya boşluğunu vurgulayarak, ölümcül veya ürkütücü unsurları komik öğelerle bir araya getirir. Bu tür, genellikle tartışmalı ve saldırgan olarak algılanabilir; ancak aynı zamanda gerilimi azaltmak veya ciddi bir konu hakkında önemli bir noktaya değinmek için de kullanılabilir. Kara mizah, egemen değerlerle yoğun çatışmaya girer ve yerleşik olanı rahatsız etme potansiyeline sahiptir.
Kara mizahın ayırt edici bir özelliği, tohumunda görülen 'koyu umutsuzluk'tur. Geleceğe veya dönüşüme inanmayan kara mizahçılar için gelecek de tarih gibi bir umutsuzluk kuyusudur. Bu acımasız yanını üslubuna da katarak, dilin okuru ne zaman ve nerede şaşırtacağı belli olmaz.
Kara Mizahın Kökeni ve Örnekleri
“Kara mizah” terimi ilk olarak Fransız sürrealist André Breton tarafından 1940 yılında yayımladığı “Anthologie de l'humour noir” adlı kitabında kullanılmıştır. Dünya edebiyatında ve sinemasında birçok önemli kara mizah örneği bulunmaktadır:
- Samuel Beckett'in “Godot'yu Beklerken” adlı oyununda, bir karakterin kendini asmak için kemerini çıkarmasıyla pantolonunun düşmesi gibi absürt durumlar kara mizaha örnek teşkil eder.
- Stanley Kubrick'in yönettiği “Dr. Strangelove” filmi, sinema alanında bu mizah türünün öncüsü olarak kabul edilir ve Soğuk Savaş ile nükleer imha tehdidini hicvetmek için kara mizahı ustaca kullanır.
- Güney Kore yapımı “Parasite” (2019) filmi de modern kara mizah örneklerinden biridir.
- Türk edebiyatında ise Aziz Nesin'in eserlerinde sıkça kara mizah unsurlarına rastlanır.
Kara mizah, edebiyat, film, televizyon ve stand-up komedisi dahil olmak üzere çeşitli medya biçimlerinde kendine yer bulur. Ciddi ve rahatsız edici sorunları hem komik hem de düşündürücü bir şekilde ele almanın bir yolu olarak kullanılır. Bu tür, hayatın zorluklarıyla başa çıkmak, stres ve korkuyu hafifletmek için bir savunma mekanizması olarak da görülebilir.