Kalp Spazmı (Koroner Arter Spazmı) Nedir?
Kalp spazmı, tıbbi adıyla koroner arter spazmı veya Prinzmetal anjinası, kalbi besleyen koroner arterlerin aniden ve geçici olarak büzülmesi, yani daralması durumudur. Bu daralma, kalp kasına ulaşan kan akışını azaltarak göğüs ağrısı ve rahatsızlık hissine neden olur. Spazmlar genellikle kısa süreli olup, birkaç dakika içinde kendiliğinden geçebilir. Ancak uzun süren veya şiddetli spazmlar, kalp krizine yol açabilecek ciddi sonuçlar doğurabilir.
Kalp Spazmı ile Kalp Krizi Arasındaki Fark
Kalp spazmı ve kalp krizi belirtileri benzerlik gösterse de, temel farkları vardır. Kalp krizinde damar tıkanıklığı genellikle bir pıhtı nedeniyle oluşurken, kalp spazmında damar tıkanıklığının nedeni ani ve geçici damar büzülmesidir.
Belirtileri Nelerdir?
Kalp spazmının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazen hiç belirti göstermeyebilir. Ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
- Göğüs Ağrısı (Anjina): Genellikle göğüs kemiğinin altında veya sol tarafında hissedilen, sıkışma, baskı, ezilme veya daralma şeklinde tarif edilen ağrı. Bu ağrı boyun, çene, omuz veya sol kola yayılabilir.
- Nefes Darlığı: Soluk almada zorlanma hissi.
- Baş Dönmesi veya Bayılma: Yeterli kanlanamama durumunda ortaya çıkabilir.
- Kalp Çarpıntısı: Hissedilir derecede kalp atışları.
- Mide Bulantısı veya Hazımsızlık.
- Hafif Dereceli Terleme.
Bu belirtiler genellikle dinlenme sırasında, özellikle gece veya sabah erken saatlerde ortaya çıkabilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Kalp spazmının kesin nedeni her zaman belirlenemese de, bazı tetikleyiciler ve risk faktörleri bulunmaktadır:
- Soğuk Hava: Aşırı soğuğa maruz kalma.
- Stres: Yoğun duygusal veya fiziksel stres.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Özellikle tütün ürünleri ve alkol yoksunluğu.
- Uyuşturucu Maddeler: Kokain ve amfetamin gibi uyarıcılar.
- Bazı İlaçlar: Yan etki olarak spazma neden olabilen ilaçlar.
- Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz): Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol gibi durumların neden olduğu damar sertliği.
- Genetik Yatkınlık: Ailede benzer kalp damar rahatsızlıkları öyküsü.
Teşhis ve Tedavi
Kalp spazmı teşhisi, hastanın semptomları, tıbbi öyküsü ve çeşitli testlerle konulur. Elektrokardiyografi (EKG), efor testi ve koroner anjiyografi gibi yöntemler kullanılabilir. Anjiyografi sırasında damar yapısı değerlendirilir ve bazen provokasyon testleri ile spazm tetiklenerek tanı kesinleştirilir.
Tedavinin ana amaçları spazm ataklarını durdurmak, sıklığını ve şiddetini azaltmak ve olası kalp hasarından korunmaktır. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- İlaç Tedavisi: Kalsiyum kanal blokerleri ve nitratlar gibi damar genişletici ilaçlar sıklıkla kullanılır.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigara ve alkolün bırakılması, stres yönetimi, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme (az yağlı, az tuzlu diyet) önemlidir.
- Tetikleyici Faktörlerden Kaçınma: Bilinen tetikleyicilerden uzak durmak.
Eğer göğüs ağrısı uzun sürüyorsa, dinlenmekle geçmiyorsa, nefes darlığı veya bilinç kaybı gibi acil durum belirtileri varsa, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır.