İt Dirseği (Arpacık) Nedir?
İt dirseği, tıp dilinde “hordeolum” olarak adlandırılan ve halk arasında yaygın olarak “arpacık” ismiyle bilinen bir göz kapağı enfeksiyonudur. Göz kapağının kenarında veya içinde, kirpik diplerine yakın yağ bezlerinin iltihaplanması sonucu oluşan, ağrılı, kırmızı ve sivilce benzeri bir şişliktir.
Belirtileri Nelerdir?
İt dirseği genellikle aniden ortaya çıkar ve belirgin semptomlarla kendini gösterir:
- Göz kapağında kızarıklık ve şişlik
- Dokunmaya karşı hassasiyet ve ağrı
- Gözde kaşıntı ve batma hissi
- Sarımtırak irinli bir uç oluşumu (sivilceye benzer)
- Işık hassasiyeti ve sulanma
- Bazı durumlarda tüm göz kapağında şişlik
Nedenleri Nelerdir?
İt dirseği, genellikle Staphylococcus aureus gibi bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyonun oluşumuna zemin hazırlayan başlıca faktörler şunlardır:
- Tıkanmış Yağ Bezleri: Göz kapağındaki yağ salgılamakla görevli bezlerin (Meibomian bezleri veya Zeis bezleri) tıkanması, bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur.
- Hijyen Eksikliği: Ellerin temiz olmadan göze teması, makyajı çıkarmadan uyumak veya kontakt lens hijyenine dikkat etmemek gibi durumlar bakteriyel enfeksiyon riskini artırır.
- Düşük Bağışıklık: Vücut direncinin zayıf olduğu dönemlerde arpacık oluşumu daha sık görülebilir.
- Yağ Birikmesi: Vücuttaki yağ salgılarının koyulaşması da bezlerin tıkanmasına yol açabilir.
Tedavisi Nasıl Yapılır?
İt dirseği genellikle ciddi bir durum olmamakla birlikte, rahatsız edici olabilir ve doğru tedavi ile iyileşme süreci hızlandırılabilir. Tedavide öncelikli olarak konservatif yöntemler uygulanır:
- Sıcak Kompres: Temiz, ılık ve nemli bir bezin günde 3-5 kez, 10-15 dakika boyunca kapalı göz kapağına uygulanması, tıkanmış bezlerin açılmasına ve iltihabın boşalmasına yardımcı olur.
- Göz Hijyeni: Göz kapaklarının temiz tutulması, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve iyileşmeyi desteklemek için önemlidir. Seyreltilmiş bebek şampuanı gibi göz yakmayan ürünlerle temizlik yapılabilir.
- Doktor Kontrolü: Ağrı ve şişlik şiddetliyse, görmeyi etkiliyorsa veya birkaç gün içinde iyileşme belirtisi göstermiyorsa bir göz hekimine başvurmak önemlidir. Doktor, duruma göre antibiyotikli damla veya merhem reçete edebilir. Nadiren, iltihabın boşaltılması için küçük bir cerrahi müdahale gerekebilir.
Arpacık genellikle kendiliğinden geçer, ancak tekrarlayabilir. Tekrarlayan vakalarda veya tedaviye yanıt vermeyen durumlarda mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.