HS Hastalığı (Hidradenitis Süpürativa) Nedir?
Hidradenitis Süpürativa (HS), halk arasında “köpek memesi hastalığı” veya “ters akne” olarak da bilinen, kıl köklerini etkileyen kronik, iltihaplı bir deri hastalığıdır. Bu rahatsızlık, cilt altında ağrılı nodüller (şişlikler), apseler ve zamanla iz bırakan lezyonlarla karakterizedir. Genellikle koltuk altları, kasıklar, kalçalar, anogenital bölge ve meme altları gibi ter bezlerinin yoğun olduğu ve derinin katlandığı bölgelerde ortaya çıkar.
Belirtileri Nelerdir?
HS hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte, genellikle şu şekillerde kendini gösterir:
- Ağrılı Nodüller ve Apseler: Cilt altında bezelye büyüklüğünde başlayıp zamanla büyüyebilen, kırmızı, şiş ve sert, ağrılı yumrular oluşur. Bu yumrular iltihaplanabilir ve akıntı yapabilir.
- Siyah Noktalar: Genellikle çiftler halinde görülen, küçük çukur alanlara sahip siyah noktalar hastalığın karakteristik belirtilerindendir.
- Akıntı ve Koku: Apseler patladığında irin ve kötü kokulu bir sıvı akıtabilir.
- Tüneller (Sinüs Traktları): İleri evrelerde, cilt altında bu nodülleri birbirine bağlayan tünel benzeri kanallar oluşabilir. Bu tüneller yavaş iyileşir ve akıntı yapmaya devam edebilir.
- Yara İzleri: Lezyonlar iyileşirken geride kalıcı yara izleri ve fibrotik dokular bırakabilir.
Bu belirtiler kaşıntı, yanma ve ağrıya da neden olabilir ve hastalığın aktif olduğu dönemlerde günlük yaşam kalitesini ciddi oranda düşürebilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
HS hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, hastalığın gelişiminde rol oynayan bazı faktörler bulunmaktadır:
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde HS bulunan bireylerde hastalık riski daha yüksektir.
- Hormonal Değişimler: Ergenlik dönemi sonrası başlaması ve kadınlarda daha sık görülmesi, hormonal faktörlerin etkili olabileceğini düşündürmektedir.
- Kıl Foliküllerinin Tıkanması: Kıl foliküllerinin tıkanması ve iltihaplanması hastalığın temel mekanizmalarından biridir.
- Yaşam Tarzı Faktörleri: Sigara içmek, obezite ve glisemik indeksi yüksek gıdalarla beslenme hastalığın seyrini olumsuz etkileyebilir veya tetikleyebilir.
- Bağışıklık Sistemi Düzensizlikleri: Bağışıklık sisteminin aşırı aktif olması iltihaplanmaya yol açabilir.
HS bulaşıcı bir hastalık değildir ve kötü hijyenle ilişkili değildir.
Tedavi Yöntemleri
HS hastalığının tamamen iyileşmesini sağlayan kesin bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, semptomları hafifletmek, hastalığın ilerlemesini durdurmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
- İlaç Tedavisi: Akut dönemlerde lokal ve sistemik antibiyotikler, iltihabı baskılayıcı ilaçlar ve biyolojik ajanlar kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Şiddetli vakalarda veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen durumlarda apselerin boşaltılması, tünellerin çıkarılması veya etkilenen dokunun ameliyatla alınması gerekebilir.
- Lazer Tedavisi: Semptomları hafifletmek ve lezyonları küçültmek için kullanılabilir, ancak kalıcı bir çözüm değildir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigarayı bırakmak, kilo kontrolü sağlamak, dar ve sentetik giysilerden kaçınmak, etkilenen bölgeleri kuru ve temiz tutmak gibi önlemler semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Erken teşhis ve uygun tedavi, hastalığın şiddetlenmesini önlemek ve hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirmek için kritik öneme sahiptir.