Herpes Virüsü Nedir?
Herpes virüsü, Herpesviridae ailesine ait, insanlarda çeşitli hastalıklara yol açan yaygın bir virüs grubudur. Bu virüsler, vücuda bir kez girdikten sonra sinir hücrelerinde ömür boyu inaktif (pasif) halde kalabilir ve belirli tetikleyici faktörlerle (stres, zayıf bağışıklık sistemi, güneş ışığı gibi) yeniden aktif hale geçerek belirtilere neden olabilir.
Herpes Virüsü Türleri
İnsanlarda hastalığa neden olan sekizden fazla herpes virüsü türü bulunmaktadır. En yaygın bilinenleri şunlardır:
- Herpes Simpleks Virüsü Tip 1 (HSV-1): Genellikle ağız çevresi, dudaklar ve yüzde “uçuk” olarak bilinen lezyonlara neden olur. Tükürük veya mukus sıvılarından direkt temasla bulaşabilir.
- Herpes Simpleks Virüsü Tip 2 (HSV-2): Çoğunlukla genital bölgede enfeksiyonlara yol açar ve “genital herpes” olarak adlandırılır. Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.
- Varisella Zoster Virüsü (VZV): Suçiçeği ve zona (gece yanığı) hastalıklarına neden olan herpes virüsü türüdür. Suçiçeği geçiren kişilerde virüs sinir köklerinde uyku halinde kalır ve bağışıklık sistemi zayıfladığında zona olarak yeniden aktifleşebilir.
- Diğer herpes virüsleri arasında Sitomegalovirüs (CMV), Ebstein-Barr Virüsü (EBV) ve İnsan Herpes Virüsü 6, 7 ve 8 (HHV-6, HHV-7, HHV-8) bulunur.
Bulaşma Yolları
Herpes virüsü oldukça bulaşıcıdır ve genellikle tenden tene temas yoluyla yayılır. Başlıca bulaşma yolları şunlardır:
- Doğrudan Temas: Enfekte kişinin tükürük veya mukus sıvılarından, yaradan sızan kan veya sıvı ile direkt temas edilmesi sonucunda bulaşabilir. Öpüşme, aynı bardaktan su içme gibi yollarla HSV-1 bulaşabilir.
- Cinsel Temas: HSV-2 ve bazı durumlarda HSV-1, anal, oral veya vajinal seks sırasında bulaşabilir.
- Doğum Sırasında: Enfekte bir anne, doğum sırasında bebeğe virüsü bulaştırabilir.
Virüs, klozet kapağı gibi cansız yüzeylerden bulaşmaz. Enfeksiyonun en bulaşıcı olduğu dönem, kabarcıkların içinde sıvı bulunduğu ve açık yara haline geldiği zamanlardır.
Belirtileri Nelerdir?
Herpes virüsü enfeksiyonlarının belirtileri virüsün tipine ve enfekte olan bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak görülen belirtiler şunlardır:
- Ciltte kabarcık ve yaralar (genellikle içi sıvı dolu, ağrılı veya kaşıntılı)
- Ateş
- Lenf düğümlerinde şişlikler
- Vücutta ağrılar
- Yanma, karıncalanma veya batma hissi
Bazı kişilerde virüs herhangi bir semptom göstermeden de enfekte edebilir (asemptomatik taşıyıcılık).
Tedavi ve Korunma Yolları
Herpes virüsünün kesin bir tedavisi bulunmamaktadır; ancak antiviral ilaçlar semptomları hafifletmek, atakların süresini ve şiddetini azaltmak için kullanılır. Bu ilaçlar virüsün çoğalmasını engeller. Tedaviye erken başlanması, ağrı süresini kısaltmada etkili olabilir.
Korunma yöntemleri, virüsün yayılma riskini azaltmada önemlidir:
- Aktif lezyonların olduğu dönemlerde yakın temastan kaçınmak.
- Kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek, elleri düzenli olarak yıkamak.
- Cinsel yolla bulaşan herpes türleri için prezervatif kullanmak ve güvenli cinsel ilişki pratikleri uygulamak.
- Bağışıklık sistemini güçlü tutmak.