HANS Cihazı Nedir?
HANS (Head And Neck Support) cihazı, motor sporları dünyasında sürücü güvenliğini sağlamak amacıyla geliştirilmiş, baş ve boyun destekleyici bir güvenlik sistemidir. Bu cihaz, özellikle yüksek hızlı çarpışmalarda meydana gelebilecek ciddi baş ve boyun yaralanmalarını, en ölümcül olanlarından biri olan baziler kafatası kırığını önlemek için tasarlanmıştır.
HANS Cihazının Yapısı ve Çalışma Prensibi
HANS cihazı genellikle karbon fiber takviyeli polimerden üretilen, "U" şeklinde bir yakalıktır. Bu yakalık, sürücünün omuzlarına oturur ve yarış emniyet kemerleri tarafından sabitlenir. Cihazın iki esnek bağlantı kayışı (tether) bulunur ve bunlar, sürücünün kaskının her iki yanındaki özel ankraj noktalarına bağlanır.
- Kafa ve Boyun Hareketini Kısıtlama: HANS cihazının temel amacı, bir çarpışma anında başın ileri doğru ani ve aşırı hareketini (kamçılama etkisi) engellemektir. Bu sayede boyun üzerindeki gerilimi önemli ölçüde azaltır.
- Enerji Transferi: Kaza sırasında başa uygulanan kuvveti, çok daha güçlü olan göğüs, gövde ve omuzlara, emniyet kemerleri ve koltuk aracılığıyla dağıtır. Bu, boyun üzerindeki yükü azaltarak yaralanma riskini minimize eder.
- Doğal Harekete İzin Verme: Cihaz, normal sürüş koşullarında sürücünün baş ve boyun hareketlerini kısıtlamaz. Sadece çarpışma anında, kas-iskelet sisteminin normal eklem hareket aralığını aşacak hareketleri önler veya sınırlar.
Motor Sporlarındaki Önemi ve Zorunluluğu
HANS cihazı, motor sporları güvenliğinde devrim niteliğinde bir gelişme olarak kabul edilir. Özellikle 2001 yılında NASCAR pilotu Dale Earnhardt'ın ölümünden sonra, bu tür baş ve boyun destek sistemlerinin önemi daha da anlaşılmış ve birçok büyük motor sporları organizasyonu tarafından zorunlu hale getirilmiştir.
FIA (Uluslararası Otomobil Federasyonu) tarafından onaylanan tüm ralli etkinliklerinde ve diğer birçok motor sporları serisinde HANS cihazı kullanımı zorunludur. Bu zorunluluk, sürücülerin beyin ve boyun yaralanmalarına karşı korunmasında yeni bir standart belirlemiştir.
Günümüzde HANS cihazları, farklı oturma pozisyonlarına ve sürücü tercihlerine uygun çeşitli açılarda ve ağırlıklarda (örneğin, profesyonel serilerde daha hafif karbon fiber modeller) üretilmektedir. Tüm tasarımlar, en yüksek güvenlik seviyesini sunmayı hedefler.