Gastrointestinal Sistem Nedir?
Gastrointestinal (GI) sistem, halk arasında sindirim sistemi olarak bilinen, ağızdan başlayıp anüste son bulan uzun ve kıvrımlı bir organlar bütünüdür. Bu sistem, alınan besinleri enerjiye ve vücudun kullanabileceği temel besin maddelerine dönüştürmekle görevlidir. Aynı zamanda sindirilemeyen atık maddelerin vücuttan atılmasını sağlar.
Gastrointestinal Sistem Organları
Gastrointestinal sistem, hem sindirim kanalını oluşturan içi boş organlardan hem de sindirime yardımcı olan aksesuar organlardan meydana gelir.
-
Sindirim Kanalı (GI Traktı)
- Ağız: Sindirimin başladığı yerdir. Besinler çiğnenir ve tükürükle karıştırılır.
- Yutak (Farinks) ve Yemek Borusu (Özofagus): Çiğnenen besinleri mideye taşıyan kaslı bir tüptür. Yutma hareketi peristalsis adı verilen kasılmalarla gerçekleşir.
- Mide: Besinlerin sindirim enzimleri ve mide asidi ile karıştırıldığı, geçici olarak depolandığı organdır. Protein sindirimi burada başlar.
- İnce Bağırsak: Duodenum, jejunum ve ileum olmak üzere üç bölümden oluşur. Besinlerin büyük çoğunluğunun sindirildiği ve emildiği yerdir. Pankreas ve karaciğerden gelen sindirim sıvıları burada devreye girer.
- Kalın Bağırsak: Çekum, apandis, kolon, rektum ve anal kanaldan oluşur. Su emilimini sağlar ve sindirilemeyen atık maddeleri dışkıya dönüştürerek depolar.
- Anüs: Dışkının vücuttan atıldığı son kısımdır.
-
Yardımcı Organlar
- Tükürük Bezleri: Ağızda tükürük üreterek besinlerin nemlenmesini ve karbonhidrat sindiriminin başlamasını sağlar.
- Karaciğer: Safra üreterek yağların sindirimine yardımcı olur ve birçok metabolik görevi üstlenir.
- Pankreas: Sindirim enzimleri ve hormonlar (insülin gibi) üreterek hem sindirime hem de kan şekeri düzenlemesine katkıda bulunur.
- Safra Kesesi: Karaciğer tarafından üretilen safrayı depolar ve gerektiğinde ince bağırsağa salgılar.
Gastrointestinal Sistemin Görevleri
Gastrointestinal sistemin temel görevleri şunlardır:
- Besin Alımı (İngestion): Yiyecek ve içeceklerin ağız yoluyla alınması.
- Sindirim (Digestion): Besinlerin mekanik ve kimyasal yollarla daha küçük parçalara ayrılması.
- Emilim (Absorption): Sindirilmiş besin maddelerinin kan dolaşımına geçmesi.
- Atılım (Excretion): Sindirilemeyen atık maddelerin dışkı olarak vücuttan uzaklaştırılması.
Gastrointestinal Sistemle İlgili Yaygın Sorunlar
Gastrointestinal sistem, çeşitli rahatsızlıklara açık bir yapıdır. Bağırsak enfeksiyonları (gastroenterit), bakteri, virüs veya parazitlerin neden olduğu iltihaplanmalardır ve ishal, karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) ise mide ve bağırsakları etkileyen, karın ağrısı, gaz, ishal veya kabızlık gibi semptomlara yol açan kronik bir fonksiyonel bozukluktur. Ayrıca, B12 vitamini eksikliği gibi durumlar da gastrointestinal sistemi etkileyerek ishal veya kabızlığa neden olabilir.