2017 Türkiye Anayasa Referandumu: Kapsamlı Bir Bakış
16 Nisan 2017 tarihinde Türkiye'de gerçekleştirilen anayasa değişikliği referandumu, ülkenin yönetim sistemini parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine dönüştürmeyi amaçlayan 18 maddelik bir teklifi halkoyuna sundu. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından hazırlanan bu teklif, ana muhalefet partileri Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından desteklenmedi.
Öne Çıkan Anayasa Değişiklikleri
Referandumla kabul edilen başlıca değişiklikler şunlardır:
- Başbakanlık makamının kaldırılması ve yürütme yetkisinin tamamen Cumhurbaşkanına devredilmesi.
- Cumhurbaşkanına kararname çıkarma, cumhurbaşkanlığı bütçesini meclis onayı olmaksızın belirleme ve milletvekili ile başkanlık seçimlerini yenileme yetkisi verilmesi.
- Cumhurbaşkanının beşer yıllık iki dönem görev yapabilmesi; ikinci dönem sona ermeden meclis seçimlerinin yenilenmesine karar verilmesi halinde üçüncü kez aday olabilme imkanı.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki milletvekili sayısının 550'den 600'e çıkarılması.
- Seçilme yaşının 25'ten 18'e düşürülmesi.
- Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun (HSK) yapısının değiştirilerek Cumhurbaşkanının kurul üyeleri üzerindeki etkisinin artırılması.
- Yargı yetkisinin “bağımsız ve tarafsız mahkemelerce” kullanılacağının anayasada belirtilmesi.
Referandum Süreci ve Sonuçları
Anayasa değişikliği teklifi, 20 Ocak 2017 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden 339 oyla geçerek referandum kararı alındı. Referandum kampanyası boyunca “Evet” ve “Hayır” tarafları arasında yoğun tartışmalar yaşandı. 16 Nisan 2017'deki halk oylaması sonucunda, oyların %51,41'i “Evet” yönünde kullanılarak anayasa değişiklikleri kabul edildi. Referandum, Temmuz 2016'daki başarısız darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal koşullarında gerçekleştirildi.
Referandum sonuçlarına ilişkin tartışmalar da yaşandı. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) mühürsüz oyların geçerli sayılacağına dair kararı, muhalefet partileri ve bazı eleştirmenler tarafından usulsüzlük olarak değerlendirildi ve protestolara yol açtı. Bu referandum, Türkiye'nin siyasi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuş ve ülkenin yönetim yapısında köklü değişikliklere yol açmıştır.