Rüçhan Hakkı Nedir?
Rüçhan hakkı, anonim şirketlerin bedelli sermaye artırımı yapma kararı alması durumunda, mevcut hissedarlara yeni çıkarılacak hisse senetlerini öncelikli olarak satın alma imkanı tanıyan yasal bir haktır. Bu hak, hissedarların şirketteki mevcut pay oranlarını korumalarını ve sermaye artırımı sonucunda oluşabilecek pay seyreltmesini (dilüsyon) engellemeyi amaçlar.
Rüçhan Hakkı Neden Önemlidir?
Rüçhan hakkı, yatırımcılar için çeşitli nedenlerle büyük önem taşır:
- Ortaklık Oranının Korunması: Hissedarlar, sermaye artırımına katılarak şirketteki mevcut ortaklık ve oy hakları oranlarını koruyabilirler.
- Değer Kaybının Önlenmesi: Yeni hisselerin piyasa fiyatının altında bir bedelle ihraç edilmesi durumunda, rüçhan hakkını kullanarak hisse başına değer kaybının önüne geçilebilir.
- Şirketin Büyümesine Katılım: Hissedarlar, şirketin sermaye artırımıyla finanse edilecek yeni projelerinden ve büyüme potansiyelinden kendi payları oranında faydalanma şansı elde ederler.
- Adil Süreç: Sermaye artırımı sürecinin adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesine olanak tanır.
Rüçhan Hakkı Nasıl Kullanılır?
Rüçhan hakkının kullanımı genellikle belirli bir süreç dahilinde gerçekleşir:
- Sermaye Artırımı Kararı: Şirket genel kurulunda bedelli sermaye artırımı kararı alınır ve bu karar Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden duyurulur.
- Rüçhan Kuponları: Mevcut hissedarlara, sahip oldukları her bir hisse senedi için bir adet “Yeni Pay Alma (Rüçhan) Kuponu” verilir.
- Kullanım Süresi: Hissedarlar, belirlenen süre (genellikle en az 15, en fazla 60 gün) içinde bu haklarını kullanabilirler.
- Yeni Hisse Alımı: Rüçhan kuponlarını kullanarak, şirketin belirlediği rüçhan kullanım fiyatı (nominal bedel) karşılığında yeni hisse senetleri satın alınabilir. Bu işlem için yatırımcının hesabında yeterli nakit bakiyenin bulunması gerekir.
- Rüçhan Kuponlarının Satışı: Hissedarlar, yeni hisse almak istemiyorlarsa, rüçhan kuponlarını Borsa İstanbul'daki “Rüçhan Hakkı Pazarı”nda diğer yatırımcılara satabilirler.
Rüçhan Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur?
Rüçhan hakkının belirlenen süre içinde kullanılmaması veya satılmaması durumunda, bu haklar geçersiz hale gelir ve yatırımcılar bu fırsatı kaybeder. Bu durumun yatırımcılar üzerindeki başlıca etkileri şunlardır:
- Ortaklık Oranının Seyrelmesi: Şirketin toplam hisse sayısı artarken, rüçhan hakkını kullanmayan hissedarın elindeki hisse adedi aynı kalacağı için şirketteki ortaklık oranı düşer.
- Varlık Değerinde Azalma: Bedelli sermaye artırımı sonrasında hisse senedinin fiyatı genellikle düşer. Rüçhan hakkını kullanmayan yatırımcının hisse adedi değişmediği için toplam varlıklarında bir düşüş gerçekleşebilir.